ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ - ΣΧΟΛΙΑ

 

 

 

 

  ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ. Κ. ΞΗΝΤΑΡΑ

      Το χρονογράφημα

   ως  είδηση, ως επιστολή, ως αρθρομαχία

   και ως λιβελογράφημα

    στο Άργος του 19^ου αιώνα (1883-1889)

  

    Σύγχρονος διανοητής μελετητής και κριτικός της λογοτεχνίας ο κ. Παναγιώτης Ξηντάρας  Προϊστάμενος Επιστημονικής Καθοδήγησης   στην Περιφερειακή Διεύθυνσης  Εκπαίδευσης Πελοποννήσου, εν συντάξει ήδη, κυκλοφόρησε σε κομψό τομίδιο έρευνά του με θέμα :Το χρονογράφημα ως είδηση, ως επιστολή, ως αρθρομαχία και ως λιβελογράφημα  στο Άργος του 19ου αιώνα (1883- 1889).

  Να σημειωθεί ότι αφορμή της ερεύνης του υπήρξε ανακοίνωσής του εις το συνέδριο Αργειακών σπουδών  που διοργάνωσε από τις 5-7 Νοεμβρίου 2004 ο σύλλογος Αργείων  «ο ΔΑΝΑΌς»  ο οποίος έχει ζωή και συνεχή προσφορά από το 1894 Το θέμα του συνεδρίου ήταν  το Άργος  κατά τον 19ο  αιώνα .

   Το χρονογράφημα κέντρισε το ενδιαφέρον του κ. Ξηντάρα  δεδομένης της υφής του από την οποία αρύονται πολλαπλά  ενδιαφέροντα για τη ζωή εις το  Άργος κατά το χρονικό διάστημα  της δεκαετίας 1883-89 .

   Η έρευνα  επικεντρώθηκε στις  εκδιδόμενες  και σωζόμενες εφημερίδες και κυρίως  εις την εφημερίδα  Άργος  την οποία εξέδιδε ο Αργείος δικηγόρος και δημοσιογράφος Δημήτριος .Κ. Βαρδουνιώτης                                      

 Η έρευνα η οποία κατέληξε στο να  ακολουθήσει και να εξελιχθεί σε ολόκληρη μελέτη απεκάλυψε κάτω από το διεισδυτικό φακό του ερευνητή μοναδικά ευρήματα σχετικά με τα παράλληλα και παραπλήσια δημοσιογραφικά  στην εφημερίδα και γι αυτή και μέσω αυτής κείμενα και με όλο που αναφέρεται στον στενό γεωγραφικά και κοινωνικά  χώρο του Άργους  αποκτά μια πανελλήνιο προέκταση έτσι που μπορεί να θεωρηθεί ότι χαρακτηρίζει το χρονογράφημα εν Ελλάδι εν χώρω και χρόνω !

   Διαβάζουμε λοιπόν χάρη στον κ. Ξηντάρα  οποίος  τα  ανέσυρε από τη λεξικογραφική –ούτως ειπείν-  λήθη

 Ημερόβιος-θεματοπραγματευτές- μικροχρονογράφημα αλλά και σφηνογράφημα και αρθρομαχία και το επίθετο νομάς για τους δημοσιογράφους που περιδιαβάζουν περιστασιακά εις τα καλώς ή κακώς κείμενα του τόπου. Χαρακτηρισμοί άκρως  ακριβολόγοι.

   Με μια εκπληκτική και λεπτολόγο καταγραφή των θεμάτων που απασχόλησαν  χρονογραφικά των Αργειακό τύπο κατά εφημερίδα και χρονολογία ου μην αλλά και θεματολογία  (λ.χ τα περιστρεφόμενα τραπεζάκια- Ο φόνος  της αοιδού - Μία χήρα στον τρίτο μήνα της, που σε λίγο πεθαίνει το νήπιο αγόρι της - ο ρεμβασμός ένα Αυγουστιάτικο βραδινό - η γιορτή του Αγίου Ανδρέα στο Ναύπλιο κ.α) η μελέτη  του κ Παναγιώτη Ξηντάρα γίνεται διδαχή για τον τρόπο που  γράφεται το χρονογράφημα, τα θεματικά του , τοπικά  ή γενικότερα ενδιαφέροντα , οι κοινωνικές του προεκτάσεις οι αιχμές αλλά και οι διαφορές του  από το λιβελογράφημα και οι αρθρομαχίες που επακολουθούν συχνά και απασχολούν τον επαρχιακό τύπο  στη δεκαετία 1883-89 (αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αναλύονται και αξιολογούνται τα χρονογραφήματα ).                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

 Μέσα από μια πλούσια βιβλιογραφία αλλά και δημοσιευμένες απόψεις  γνωστών δημοσιογράφων η περί  το χρονογράφημα έρευνα-μελέτη  γίνεται μάθημα που θα έπρεπε να διδάσκεται στο μάθημα της λογοτεχνίας αλλά και της ακριβολογίας με την οποία ο δημοσιογράφος πρέπει να χειρίζεται αυτό τον γλωσσικό θησαυρό  τόσο εννοιολογικά όσο και ηχητικά (εννοώ την αισθητική του ήχου που συμβάλλει στην αρμονία των λέξεων ) χαρακτηρίζει την Ελληνική γλώσσα.

   Εξ άλλου παρατηρητέο είναι ότι οι σημειώσεις που συνοδεύουν  επεξηγηματικά ή  προς τεκμηρίωση των γραφομένων,  θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ξεχωριστό κείμενο  γνωριμίας  με την ιστορία του χρονογραφήματος αλλά και του τρόπου με τον οποίο κατέκτησε αυτό και κατέχει τη θέση του στην  εφημεριδογραφία.   

     Εις το ανατομικό  πνευματικόν εργαστήριο του κ Π. Ξηντάρα κάτω από ερευνετική μεθοδολογία του και με την ακριβολόγο παρατήρηση το χρονογράφημα αναλύεται εις τα επιμέρους αλλά και παράλληλα και παραπλήσια αυτού μέρη συνεπικουρούμενη άλλοτε μεν από βιβλιογραφικές απόψεις γνωστών γλωσσολόγων (Μπαμπινιώτης  κ.α) ή συγγραφέων (Γεωργουσόπουλος- Ιατρόπουλος κ.α) παρατηρήσεις, άλλοτε δε  από τις προσωπικές του  απόψεις κυρίως ως προς την ακριβολογία των λέξεων και των εννοιών  την οποίαν  ο κ Π. Ξηντάρας περί πολλού ποιείται υπερασπιζόμενος  τον αμύθητο πλούτο και την εκφραστικότητα της Ελληνικής  γλώσσας την οποία  εν παντί και πάντα ως ελληνολάτρης υπερασπίζεται.

      Μέσα από την έρευνα-μελέτη του κ. Ξηντάρα έρχοντα στο δημοσιογραφικό προσκήνιο λέξεις και έννοιες όπως ημερόβιος και το εξ αυτού ημεροβιογράφος ή ημεροβιογράφημα σχολοιογράφημα-μικροχρονογράφημα Αναλυτικότερα για κατατοπισμό του αναγνώστη:

     Παρατηρούμε τον όρο ημερόβιος και ημεροβιογράφος ο οποίος εισάγεται το πρώτον από τον  Κ. Πωπ ο οποίος  και θεωρείται ο πατέρας του χρονογραφήματος ή ημεροβιογραφήματος  εν Ελλάδι των νομάδων ούτως ειπείν συγγραφέων δηλονότι ( αυτούς που βιώνουν τα γεγονότα της ημέρας)

     Γράφει : «Επιπλέον εμφανή ίχνη χρονογραφικού ύφους αποτυπώνονται   σε 13 ειδήσεις, 8 επιστολές και σε 20 αρθρομαχίες. Οι τελευταίες  υπερβαίνουν τα όρια της εγγραφής  λεκτικής  φιλονικίας και εκτρέπονται σε  ανταλλαγή ύβρεων….που χαρακτηρίζονται ως λιβελογραφήματα» 

    Και αλλού «Γεγονός πάντως  είναι η πολιτική και κοινωνική  πραγματικότητα συνιστά  πρόσφορο έδαφος για τη γραφή και δημοσίευση κειμένων  χρονογραφικών και άλλων παρεμφερών οι οποίοι σαν   σεισμογράφοι  καταγράφουν τις δονήσεις  των ψυχών και τους ηθικούς κραδασμούς τόσο των ιδίων όσο και των πολιτών».

     Χαρακτηριστικό δείγμα του τρόπου ανάλυσης αποτελεί μια είδηση που καταχωρήθηκε εν είδη χρονογραφήματος και αποτελεί τον λεπτολόγο σχολιασμό που μπορεί να προκαλέσει με τις πολιτικές και κοινωνικές  προεκτάσεις του το χρονογράφημα και προβάλλει τη δύναμή του/  

     Εφημερίδα Άργος 28/2/1888΄φ 52 :« Εντύπωσιν έκαμεν η υπό του βασιλέως πανηγυρική εμψύχωσις  των αποκρέων των Αθηνών »

    Το κείμενο  είναι ευθύβολο και αποτελεσματικό

 Ητοι :Εντύπωσιν έκαμεν η πανηγυρική εμψύχωσις…

Ενώ  δια την καταστραφείσαν εκ των σεσμών Πελοπόννησον και άλλας πολλάς  κρισίμους  περιστάσεις  ηδιαφόρησεν

Εθεώρησεν ηγεμονικόν αυτού καθήκον..

Βασιλεύς δυστυχούς έθνους λαού πολυειδώς δεινοπαθούντος βασιλεύς χειροκροτών μασκαράδες  της Αποκρέω .Τι να θέλει άρα γε να διδάξει τον λαόν του …και καταλήγει το καρφί «Πού είσαι καϋμένε Οθων» η προθεσή του είναι εμφανής .»Ναι είμαι  βασιλικός  αλλά θέλω τον βασιλιά κοντά στα προβλήματα του λαού του

    Χαρακτηριστικό η χρησιμοποίηση δυο χαρακτηρισμών «δύσερως» και χάχας η οποίοι  επεξηγούνται μέσω λεξικών όπως Λαρούς Μπριτάνικα – και Μπαμπινιώτης (λεξικά που επικαλείται  συχνά) και σχολιάζει σε δημοσιευμένο κείμενο «δεν είνε εδώ η Θεσσαλία…» Παλαιοτέρα γραφή που είχε  επικρατήσει στους καθαρευσιάνους, Βλ :Χατζηδάκι Μεαιωνικά και νέα ελληνικά

Συμπεραίνει ο Κ Π.Ξηντάρας :

   « Από το σχολιασμό και την ανάλυση που παρουσιάσαμε προκύπτουν οι ακόλουθες διαπιστώσεις και συμπεράσματα

    Το χρονογράφημα απαντά στις Αργειακές  εφημερίδες στη δεκαετία 1880-1890 πάντα είτε ως διακεκριμένον είδος  (8 κείμενα)  είτε ως είδηση (13 κείμενα) που εμπεριέχει χαρακτηριστικά γνωρίσματα του χρονογραφήματος είτε  με τη μορφή των συγγενικών ειδών της επιστολής  και της αρθρομαχίας. Επομένως  στα κείμενα αποτυπώνεται μέρος από τη φυσιογνωμίας της πόλης και της κοινωνία ς του Άργους  με προεξάρχοντες τους δημοσκιογραφικούς / πολιτικούς  διαπληκτισμούς.

  Τα  χρονογραφικά πρόσωπα ή οι κειμενικοί   ήρωες είναι πρόσωπα υπαρκτά

Η σκοπιμότητα των αρθρογραφούντων… είναι εμφανής: Επιδιώκουν  να στηλιτεύσουν ορισμένα  πρόσωπα  για τις ενέργειές τους  και κατά δεύτερο λόγο να πληροφορήσουν, να κοινωλογήσουν αλλά και να  φυσιολογήσουν.

Χρονογραφήματα, επιστολές, αρθρομαχίες, και λιβελογραφήματα διασταυρώνονται στο συναισθηματικό υπόστρωμα που τα υπαγορεύει και  αυτό αντικατοπτρίζουν.

   Μεταφέρουν τη συναισθηματική  υπόκρουση  άλλοτε  εγγράφοντας  την ηπιότητα αυτή του ψυχισμού τους (οι συντάκτες)  και άλλοτε εγγράφοντες την ψυχική ένταση στη μορφή της αρθρομαχίας και άλλοτε εκδηλώνοντας την κορύφωση της εσωτερικής έκρηξης στο λιβελογράφημα

 Το χρονογράφημα  με τα αναφερόμενα συγγενικά του είδη δεν απεικονίζει μόνο τις εντάσεις των δημοτικών  πραγμάτων και προσωπικών αντιθέσεων αλλά κυρίως τις ανασυνθέτει

   Ολοκληρώνοντας θέλουμε  να επισημάνουμε  ότι :  Το χρονογράφημα, επιστολή, ειδησεογράφημα, αρθρομαχία και λιβελογράφημα έχουν διακριτικά όρια και δεν  συναιρούνται στο χρονογράφημα. Επιδίωξη μας ήταν να δείξουμε ότι πολλά πηγάζουν ως δημοσιογραφικά είδη από την επικαιρότητα και συγγενεύουν και ορισμένες φορές  χαρακτηριστικά  του ενός είδους απαντούν και στα  άλλα παραπλήσια είδη

   Ιδιαιτέρα μνεία γίνεται στην ακριβολογία των λέξεων και  ετυμολογία τους καθώς και η χρήση τους μέσα στον γραπτό λόγο όπου δημιουργούν και εισάγουν νεολογισμούς ή ακριβολογισμούς που επεξηγούν το κείμενο. Λ.Χ : Σφηνογράφημα ,γλωσσογραφίες,  γλωσσοτόμος, γλωσσοπλάστης ενίοτε και γλωσσάς  ή γλωσσοβόλος  Όπου επεξηγηματικά  ο κ Ξηντάρας αναφέρει : Γλωσσοβόλος : δικής μου κατασκευής  για να θίξει τα κακώς γλωσσικώς  κείμενα και όλα με τρόπο  ελκυστικό, γοητευτικό  Θα έλεγα μάθημα  γλωσσικής αγωγής.

    Ιδιαιτέρα μνεία  ποιείται  στο λιβελογράφημα όπου στη σελ 79 σημ 86 αναφέρεται στο Λιβελογραφίας εγκώμιον  του κ Κ Γεωργουσόπουλου όπου διαβάζουμε  : Ο λίβελος  ως είδος γραπτού λόγου  είναι υψίστης ηδονής γραπτώς εμπτυστής ,εξέμεση χοντρών ή λεπτών ύβρεων συνήθως κατά προσώπων . Ακόμη ο λίβελος  αποσκοπεί στο δημόσιο                                                                                                     διασυρμό, στην απογύμνωση στην απομυθοποίηση, τον εξευτελισμό την διαπόμπευση ιδιαιτέρως προβεβλημένων προσώπων. Ο λίβελος  που έχει λογοτεχνική  πρόθεση δεν έχει άλλο ο σκοπό από την ηδονή του γράφοντος  και ακόμη-ακόμη κατά Γωργουσόπουλο πάντα η διαφορά ανάμεσα στον λίβελο και την προστυχιά είναι  ότι στο αγοραίο και την τέχνη.  

    Κατά τον Δ . Ιατρόπουλον το χρονογράφημα δεν είναι διάλεξη ούτε προγαμματικές δηλώσεις στη βουλή. Δεν είναι  συνέντευξη τύπου ούτε ρεπορτάζ Δεν είναι  διήγημα. Δεν είναι επιστολή που δημοσιεύεται . Το χρονογράφημα είναι μια διαδρομή στη σκέψη με άξονα τα σύγχονα προβλήματα αποτυπωμένη στ χαρτί της εφημερίδας με φιλοδοξία να ζήσει περισσότερο από αυτή για λογαριασμό της  πάντα

 Και καταχωρεί εν  είδη ιστορικής καταγραφής :

Ο  Δημητριος Κ Βουρδουνιώτης διευθυντής και συντάκτης της εφημερίδος  Αργος.

Το νεοελληνικό χρονογράφηµα είναι µια κειµενική µορφή που εµφανίζεται στο χώρο του Τύπου στη µετεπαναστατική Ελλάδα των ροµαντικών επιρροών. Ο ευρυµαθής λόγιος των Αθηνών του 19ου αιώνα Κωνσταντίνος Πωπ1 (1816-1878), µέσα από ένα σώµα 46 κειµένων που δηµοσιεύονται από την 1η Σεπτεµβρίου 1848 ως τη 15η Ιουλίου 1855 στο δηµοφιλές οικογενειακό περιοδικό Ευτέρπη2 υπό τον ησιόδειο επίτιτλο «Έργα και Ηµέραι», εισηγείται µια νέα κειµενική κατασκευή µε καινοφανή χαρακτηριστικά που διεµβολίζει παιγνιωδώς τον κανόνα της εποχής µη εντασσόµενο στη λογοτεχνική ταξινοµία της

  Συμπερασματικά σχολιάζοντας  το τομίδιο του κ Παναγιώτη Κ. Ξηντάρα « Το χρονογράφημα ως είδηση, ως επιστολή, ως αρθρομαχία και ως λιβελογράφημα  στο ¨Αργος του 9^ου αιώνα (1883-1889) θα έλεγα η ότι η όντως πρωτότυπη έρευνα - μελέτη για τη δυναμική του χρονογραφήματος και την επιρροή του  στα κοινωνικά-πολιτικά δρώμενα  είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συμβολή στην νεοελληνική  γραμματεία που όπως και παραπάνω σημειώσαμε θα έπρεπε να διδαχθεί στα σχολεία ως μάθημα ανάλυσης, παρατήρησης , ακριβολογίας-κατασκευής  και δυναμικής του γραπτού λόγου.

Σταύρος Ιντζεγιάνnς

Νοέμβρης 2020.

sindzeyan@ yahoo.gr

και fileas-kriseis.blogspot.com

Σχολιαζοντας ποίηση

 

 

 

  ΔΙΟΝΥΣΗ ΛΟΤΣΑΡΗ

-ΝΟΣΤΑΓΙΕς- π¨ΟΊΗΣΗ                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    

 

    Διαβάζοντας τα στιχουργήματα του φίλου Διονύση Λοτσάρη θυμήθηκα το γράμμα  του Πάπα Ινοκέντιου (1600) προς τους ποιητές που γράφει : Όσο υπάρχουν άνθρωποι που γράφουν ποίηση ο κόσμος δεν τελειώνει !

   Περί τα 80 ποιήματα της καρδιάς. Το επισημαίνω γιατί διαβάζοντάς τα νοιώθεις τον άνθρωπο που γράφει όπως  ακριβώς τα νοιώθει όπως έχει την ανάγκη να ανοίξει την ψυχή του και να γράψει αυτό που τον συγκίνησε, που τον έκανε να σταθεί να παρατηρήσει, να κρίνει να κάνει και τους άλλους να το προσέξουν .

   Είναι το προτέρημα όσων δεν ασχολούνται συστηματικά με την ποίηση και επομένως  βρίσκονται μακριά από τα ποιητικά φτιασιδώματα με τους συμβολισμούς, τις μεταφορές, τις αλληγορίες και τα άλλα  γνωστά ποιητικά σχήματα που τις περισσότερες  φορές παύουν να αποτελούν τη φωνή της

Καρδιάς ή του συναισθηματικού κόσμου. Παύουν να  είναι γνήσια. Τα γράφω για να  υπογραμμίσω πως ο  Διονύσης Λοτσάρης  είναι αληθινός. Είναι αγνός κι αυτό είναι που συγκινεί και δίνει ομορφιά στα ποιήματά του. Νοιώθεις τον άνθρωπο που λέει αυτό που πραγματικά τον συγκίνησε κι αυτό είναι δίνει αξία στην όλη ποιητική του συλλογή που τιτλοφορεί «Νοσταλγίες»

   Στα πρώτα του ποιήματα η πατρίδα. Ο τόπος με την ιστορία του και τις μνήμες μιας ηρωικής γενιάς που κάποιοι από μας προλάβαμε να ακούσουμε ή να διαβάσουμε για να νοιώσουμε αυτό που λέμε Ελλάδα. «Του ήλιου   άναψε το φως /πυρσό που ταξιδεύει/ πάει στα πέρατα της γης/ πολιτισμούς λαξεύει (Ολυμπιακό φως σελ 1)

   Τον δονεί  μια νοσταλγία για τη νιότη όπως όλοι μας που καταφέραμε να φτάσουμε σε κάποια ηλικία κι από εκεί γυρίζοντας πίσω την ταινία να  αναπολήσουμε … «Μια νύχτα καλοκαιρινή/ αστεροφωτισμένη / ήσυχη μαγευτική/ μια νύχτα ησυχασμένη…»(Παράπονο σελ 22 ή το ωραιότατο « Τις νύχτες  με τις σιγαλιές/γυρνούσαμε  στις φτωχογειτονιές/και τραγουδούσαμε στα γνώριμα  δρομάκια/ χωρίς ευθύνες και φαρμάκια…»σελ 59 ή ακόμη (η ομορφιά της νιότης) στη σελ 27.

   Η στιχουργική του ακολουθώντας  την παλιά σχολή με την ομοιοκαταληξία και την ευθύτητα του λόγου  δείχνει τον άνθρωπο που έχει μέσα του την αρμονία του μέτρου και που τηρεί  αυστηρά τον κανόνα της μετρικής.

  Συνολικά κρίνοντας την πρώτη του αυτή συλλογή εντυπωσιάζεται ο αναγνώστης από το εύρος της θεματολογίας του που δείχνει αν μη τι άλλο τον πλούσιο συναισθηματικό του κόσμο .Πατριδολατρία – φυσιολατρισμός- εικονοπλασία όλα με κάποιον νοσταλγικό τόνο που δικαιώνει άλλωστε και τον τίτλο της συλλογής. «Νοσταλγίες» π.χ  

   Για παράδειγμα (το Γυφτάκι, ξερίζωτο δεντρί, της μοίρας το απομεινάρι κ.α) διαπνέεται από μια νοσταλγία  για το  χθες ( Αν είχα δεύτερη ζωή, το χθες, μετανάστης, το ριζικό μας κ.α) που εκφράζεται σε ζεστούς  στίχους γεμάτους ομορφιά και από ένα άκρατο και νοσταλγικό φυσιολατρισμό που του δίνει την ευκαιρία να δημιουργήσει   εξαίσιες εικόνες ,όπως :Η Λίμνη: Κι όπως ο ήλιος  τα χτυπά/κι ο αγέρας τα σαλεύει/ μοιάζει με θάλασσα πλατιά/ η θέα σε μαγεύει….Σ` αιχμαλωτίζει τα μυαλά/, η τόσο ήρεμη ομορφιά/ π` έχει η λίμνη  η χρυσαφιά /κι η πρασινάδα του πευκιά ) στη σελ 78  κι ακόμη ένα από τα πολλά που δίνουν ενδιαφέρον στη συλλογή το Διονύση Λοτσάρη που μοιάζει κραυγή εκ των ένδον.. «ΚΙ όταν στ βρύση βρέθηκα/ και τη δροσιά ης γεύτηκα/ Θεέ μου γιατί τις ομορφιές / τις έχεις σε βουνοκορφές (Του βουνού η βρύση) σελ 67

 Τελικά δικαιώνεται ο Νικηφόρος Βρεττάκος που γράφει  κάπου   «Αν δε μου 'δινες την ποίηση, Κύριε,/ δε θα 'χα τίποτα για να ζήσω…!!!

   Να λοιπόν που οι άνθρωποι που έζησαν τη ζωή στις διάφορες μορφές της, γνωρίζοντας τα στραβά και τα ανάποδά μπορούν σε κάποια στιγμή να κοιτάξουν πίσω και χωρίζοντας το αγριολούλουδο από τα αγριόχορτα να δουν την ομορφιά και να εξομολογηθούν με κάποιους στίχους αυτό που έχει πει ο Μένανδρος «ως χαρίεν εστ` άνθρωπος αν άνθρωπος η »

 Ο Διονύσης  Λοτσάρης μια έκπληξη ευχάριστη στην ποίηση αξίζει να διαβαστεί η συλλογή του «Νοσταλγίες» για τον κυριότερο λόγο ότι είναι αγνός και αληθινός. Μεγάλο προτέρημα για όσους γράφουν

Σταύρος Ιντζεγιάννης 

Νοέμβρης 2020 -Πατρα

Sindzeyan@Yahoo.gr

 

Υπάρχει και στο  διαδίκτυο fileas-kriseis.blogspot.com

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΣΧΙΛΙΑΖΟΝΤΑς -ΠΟΙΗΣΗ

 

      ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ

-         Ποίηση -

      ΕΝΤΕΛΕΧΕΙΑ

     Ο έρωτας  στην ιδανική του μορφή που εξουσιάζει  την ποιητική έμπνευση  και εξομολογείται  εκ βαθέων «Να καταδικάσω το κορμί μου /σε αιώνια πάλη με την ηδονή/ σαν μοναχό σε όρκο αγνότητος /για να σε έχω ολότελα δική μου μια μέρα». Ο λυρισμός ξεφεύγοντας από τα συνήθη μέτρα απογειώνεται θεοποιώντας το  έρωτα.  

   Ο ποιητής δονείται ολόκληρος από την παρουσία του ιδανικού που απογειώνει την ύπαρξή του σε μια αναζήτηση,  της πέρα από τις συμβάσεις  ερωτικού υποκειμένου, ώστε να αναληφθεί σε αιώνια αναζήτηση «Δωστε μου χώρο τη γη να κινήσω / στους τόπους κρυφών ιερών για να βρω  / τους ουρανούς στους θεούς να  ζητήσω/και τα μάτια της τα γλαυκά να θωρώ.

   Θητεύει με την ίδια άνεση και τον ομοιοκατάληκτο στίχο και τον ελεύθερο κρατώντας ωστόσο μιαν εσωτερική αρμονία που δίνει ροή  στον στίχο και κρατά τη συναισθηματική φόρτιση σε επίπεδα  που  άλλοτε μονοπωλούσε η ποίηση της Αθηναϊκής σχολής.  

   Σε πρώτο πρόσωπο η ποίηση του Γιώργου Μαργαρίτη  έχει ένα τόνο αλλού εξομολογητικό  ( Δε φοβάμαι να σου εξομολογηθώ / να με ακούσει ο άγριος άνεμος…) κι αλλού (Κι ο λυγμός μου / που γεννήθηκε άχρονος / έσμιξε με την ηδονή των σωμάτων/ωδή στον έρωτα ) φτάνει στα άκρα του λυρισμού μέσα σε ένα εξιδανικευμένο  ερωτικό παραλήρημα.( να θέσω τις τροχιές  των πλανητών/ σε άλλο χωρόχρονο/μοναχά για τα μάτια σου/ .Να οριοθετήσω τα αφηνιασμένα κύματα/να  σχηματίσουν / την αγκαλιά  μας.

   Έχεις την αίσθηση διαβάζοντας την ποίηση του Γιώργου Μαργαρίτη που δεν είναι πρωτολειακή –αν δεν απατώμαι είναι η τρίτη ποιητική του συλλογή-πως ζεις σε μιαν άλλη εποχή που ο έρωτας όσο κι αν διαχρονικός  και πάντα  επίμονος στη σχέση των δύο φύλων δονούσε τις καρδιές  με τρόπο που - σε μια παρομοίωση-μόνο οι χαλκομανίες  στην προ πολέμου εποχή απεικόνιζαν  με ένα βέλος που τρύπαγε τις καρδιές.

    Ο αναγνώστης σύρεται να βρεθεί  σε ένα άλλο έξτρα ρομαντικό πεδίο  καθώς  στίχοι όπως οι ακόλουθοι  τον απογειώνουν : Απόψε το φεγγάρι δάκρυσε/ έγινε ποίημα σε ταξίδι μακρινό….

  Ομολογώ πως εθισμένος στη σύγχρονη ποιητική έκφραση με τους συμβολισμούς , τις αλληγορίας, τα υπονοούμενα και τις μεταφορές  που σε καθηλώνουν στην πεζότητα  της καθημερινότητας αισθάνθηκα σα να ζω μιαν άλλη εποχή , τότε που η ποίηση δημιουργούσε συναισθηματική φόρτιση και όχι λίγες φορές μέσα από αναπολήσεις και νοσταλγίες ένοιωθες να σε πλημμυρίζει η συγκίνηση για αυτό που έχασες  ή που  έζησες ή που ζει εδώ ο ποιητής, ο Γιώργος Μαργαρίτης.

  Εξ άλλου το πλούσιο λεκτικό  θησαυροφυλάκιο που διαθέτει τον βοηθάει ώστε η εικονοπλασία των στίχων να  αμιλλάται  την νοηματική πληρότητα -Να περπατήσω στων ξωτικών τις ιερές ατραπούς στα λιθόχτιστα  κι έρημα χαλάσματα αρχαίων ναών , στις ρεματιές  και στους καταρράκτες των ορεινών περασμάτων –

   Είναι παρήγορο ότι οι νέοι γράφουν ποίηση κι αυτό είναι ίσως το αντίδοτο στην καταφορά και την πεζότητα της εποχής Θα περιμένουμε λοιπόν την επόμενη ποιητική του συλλογή που θα τον εδραιώσει στον κύκλο των νέων ποιητών.

      Σταύρος Ιντζεγιάννης

        Νοέμβρης 2020

ΓΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ