ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΉ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΠΗΛΙΩΤΗ

 

 

 Μια   προσπάθεια προσέγγισης  στην ποίηση  του καπετάν Γιώργου Σπηλιώτη

    

 ΣΠΗΛΙΩΤΗ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

 

   167 αν μετρώ καλά ποιήματα αρθρωμένα πάνω στον άξονα θάλασσα με βιογραφικά στοιχεία όπου το υγρό   στοιχείο διαποτίζει τα πάντα με την αρμύρα του γραμμένα όλα με την παλιά ορθογραφία όπου τα πνεύματα  συντηρούν την αισθητική της γραφής , ίσως –σε σπάνιες περιπτώσεις – και την αισθητική του ήχου που κρατούσε κάποιες φορές ειδικά στους ερωτηματικούς τύπους πού – που και αλλού

  Μ` όλο που δεν είναι χρονολογικά ταξινομημένα ο αναγνώστης χαίρεται κάποιες χρονολογικά επιστροφές που θυμίζουν θάλασσα  στις  παλιρροϊκές ώρες. Όμοια φουρτούνες που  ανεβοκατεβάζουν  τον ποιητικό λόγο από τον ρομαντισμό και τη φυσιολατρία :...Μανταλωμένα βλέφαρα / και σφαλισμένα  χείλη/μιλά σε μένα η σιωπή/σ` ασύλληπτες εικόνες/  τοπία  με γεφύρια πέτρινα/ σε κρούσταλλο τρεχούμενο νερό / σαν πως για να προλάβουνε το χρόνο/.Τοπία με σταλαγματιές βροχής/ δένδρα γερμένα  στου Αίολου το διάβα./Κυκλάμινα στους βράχους  γραπωμένα/ και σε λιβάδια ανθόσπαρτα/ που ο Ντορής καλπάζει/και θάλασσες σε κύμματ` αφρισμένα (Εικόνες σιωπής –RPI Troy N.Y 1978)

   Αρχίζοντας   από  το 1963 μετρώντας τα βιογραφικά του στοιχεία έως το 1970 είναι μια ποίηση 7 ετών ( Μερικά γραμμένα  σε χρόνο κατοπινό ) πάνω σε ένα ποντοπόρο καράβι αν κρίνει κανείς  από τα λιμάνια στα οποία σαν άλλος Οδυσσέας πηγαινοέρχεται. Εξ άλλου το ναυτικό γλωσσάρι –απαραίτητο για τον αμύητο στην ναυτική ορολογία-μεταφέρει νοερά , μα σταθερά τον αναγνώστη όλου αυτού του ποιητικού θησαυρού που ξεχειλίζει από στίχο σε στίχο αλλού κρατώντας μιαν ομοιοκαταληξία  και αλλού ελεύθερος μα πάντα έχοντας μιαν εσωτερική αρμονία που αποτελεί και το μεγάλο προσόν όλου αυτού του ποιητικού θησαυρού  και που βοηθά τον στίχο και την έμπνευση του ποιητή  να κυλήσει αβίαστος αλλά και ποιητικά  εύληπτος προσόν που δεν βλέπουμε συχνά στη σύγχρονη ποίηση  

  Είναι  παρατηρημένο ότι αυτή η ναυτική διαδρομή από τόπο σε τόπο και από λιμάνι σε λιμάνι αλλά και από ανθρώπου σε ανθρώπους  γεμίζει όχι μόνο τον ναυτικό σάκο- όπως είχε γράψει αν δεν κάνω λάθος  στην πρώτη του συλλογή με την οποία παρουσιάστηκε στα  Πατρινά  Γράμματα-αλλά και τον εσωτερικό άνθρωπο με εντυπώσεις που σύντομα  θα μορφοποιηθούν σε ποιητικά κείμενα .

 Για παράδειγμα  το έξοχο από κάθε άποψη -αφιερωμένο στον φιλόλογο Φώτη Δημητρόπουλο-Μ` ένα σκαρί δικάταρτο  /και δυο λευκά πανιά/ άνοιξα τα φτερά μου / σα γλάρος που λικνίζεται/σε γαλανά νερά./Ανοίχτηκα στα πέλαγα / και τους ωκεανούς/σε μια γαλάζια θάλασσα / και κόντρα  στους καιρούς /Κι`αν έλθουν κύματα θεριά/κυκλωνες και τυφώνες/ δεν τα φοβάμαι όλα αυτά/Χάρυβδες  και κυκλώνες./Η ναυτοσύνη ναν` καλά/ που μάζεψα στα νιάτα /για τα καλά  και τα κακά / που ο ναυτικός  σαν συναντά ….(Εν πλω 21-02-1969).   

 

Δεν παραλείπει ο ποιητής να αποδώσει  την τιμή που ανήκει στη γυναίκα του ναυτικού .Τιμή που δείχνει την όλη εικόνα της ναυτικής  ζωής δηλονότι όχι μόνο που ανθρώπου μπαρκάρει αλλά και της οικογένειας που μένει πίσω. Είναι μια πιστή αποτύπωση της ζωής των ναυτικών. Ο άνθρωπος που φεύγει, εκείνοι που μένουν πίσω κοιτάζοντας ολημερίς το πέλαγος. Άφησα  το σάκο καταγής/ σμίγοντας τα χείλη/και μου πες μ` αναστεναγμό/ «Στην Παναγιά θ` αναβω το καντήλι»/Ήρωες δεν είμαστε εμείς/αλλά αυτές που μένουν  /ξωπίσω μ` αναστεναγμούς/ φαμίλια ν` ανασταίνουν/και να προσμένουν γυρισμό…..

(Πρωινό φιλί- εν πλω 1963-αφιέρωση ηρωίδα γυναίκα  του ναυτικού)

 ΣΕ μια προσπάθεια να εικονογραφήσει  τους

κινδύνους  που πέρα από τη θάλασσα ζώνουν ένα καράβι και τη ζωή πάνω στο πλοίο δίνει ποιητικά μια ολοκληρωμένη εικόνα που σε ενύπνιο ζει: “Μέχρι που ξέσπασε φωτιά στη μηχανή/και ο καπνός μαύρος πυκνός εσκέπασε μαζί μ` εμέ/ μηχανικούς, το θερμαστή και τον λαδά του πλοίου/Μύριζαν οι καμένες  σάρκες τους/ μ` ανήμπορος να κινηθώ/τα πόδια μου είχανε κωλύσει/κι ούτε ένα βήμα δεν μπόραγα να κάνω….

Μπαμπά, μπαμπά  ξύπνα μπαμπά/δεν έπιασε φωτιά το πλοίο/…ήταν η μικρή Ξανθή που μ` έκανε /απ` τον εφιάλτη να  σωθώ με `να  φιλί και μ`ένα χάδι”

(Της  Ξανθής το χάδι-ήταν ένα όνειρο –Πάτρα 1992)

    Μα βέβαια δεν είναι πάντα η θάλασσα ήρεμη κι` ούτε τα ταξίδια  εκδρομή. Διπρόσωπη  ή τάχα πολυπρόσωπη όπως την ιστορούν οι ναυτικοί έχει  τις αγριάδες της που τόσο παραστατικά ποιητικά ιστορεί –σ` αναδρομή- ο Γιώργος Σπηλιώτης στο ποίημά του: Το πάλεμα στον Bay!

  Δεν ήταν κάλεσμα ούτε πρόκληση/το πάλεμα  στα  κύματα του Bay/ βουνά, βουβά και κρύα ορθώνονται/ που μια το σήκωναν στον ουρανό/ και μια στον καιάδα της αβύσσου/Η αρμύρα  έτσουζε το πρόσωπο/ δίνοντας το  χρώμα του νεκρού στον φόβο/Το σώμα πάλευε ενάντια/στα τέρατα που ο Ποσειδώνας/έστειλε για άγνωστους λόγους./Νους και ψυχή πιασμένα χέρι, χέρι/ κρατούσανε το σώμα στον αφρό/…..

(Το πάλεμα στον Bay- από το S.S Polaris -1974)

Ολοκληρώνεται ( όσο μπορεί να ολοκληρωθεί η αναφορά σε μια συλλογής με 167 ποιητικές εξάρσεις του Γιώργου Σπηλιώτη ) με μια εικόνα της ναυτικής ζωής και της επιθυμιάς για ταξιδέματα.

Ο Ταξιδευτής- Στη μνήμη του καπετάν Παναγή Μαγουλά.

   Ταξίδια ονειρευτήκαμε σαν είμαστε  παιδιά /και νοερά αρμενίζαμε στα πέρατα του κόσμου/  την άγκυρα βιράραμε κάποιο πρωί των δέκα- οκτώ/ δειλά , δειλά

φτερκοπούσαμε στο φως του ήλιου/Ο άνεμος ούριος έκανε τα ταξίδια πανηγύρι/κι η νιότη αμέριμνη αφέθηκε  στην αγκαλιά/εκείνης που αγάπησες, όσο εγώ και τόσοι άλλοι/για ανθρώπους άγνωστους και για λιμάνια με παρέα/τα μανιασμένα κύματα που δέρνανε  την πλώρη  

 Σε μια συνοπτική αποτίμηση όλου αυτού του ποιητικού θησαυρού που διαβάζεται δίνοντας ταυτόχρονα εικόνες , στιγμιότυπα, συμβάντα στιγμές ζωής και σφραγίδα της επιθυμίας  του Έλληνα ναυτικού που σαν άλλος γυροφέρνει «εν πλω» την Οδυσσειακή του μοίρα.

   Στεριανός ο γράφων και ίσως  πολλοί από τους αναγνώστες δεν μπορεί παρά να μένουμε με τη ζήλεια για τον άνθρωπο που «πολλών ιδεν άστεα και νόον έγνω» για να θυμηθούμε και τον παππού τον Όμηρο.

   Είναι αληθινά  εκπληκτικός ο τρόπος με τον οποίον μορφοποιεί ποιητικά όλον αυτόν τον χείμαρρο λέξεων που ξεχειλίζει από το θησαυροφυλάκιο της γνώσης ώστε να οικοδομείται ένα άρτιο ποιητικό κείμενο.

  Ακόμη, απορεί ο αναγνώστης που μόνο 7 χρόνια ναυτικής  ζωής γέμισαν ξέχειλα  έναν ναυτικό σάκο που αυτόν που τελικά χαίρεται σαν να ήταν μια ολόκληρη ζωή.

 Εξ άλλου μερικά γραμμένα κατοπινά  το

2016 στη Κεφαλλωνιά , όπως λ.χ το «σημάδια» αφιερωμένα στη μαρκόνισα Μαίρη «ένας γλάρος κι ένας ναύτης/ σε είδαν για πρώτη φορά/ στης κουπαστής τα ρέλια ακουμπισμένη/τα μαλλιά σου σε φλόκο δεμένα  /να τα λούει του ήλιου το φως/η ματιά σου/ καρφωμένη στο χάος / να συλλέγεις τα δικά σου τα Μορς …./ δείχνουν την πρόοδο της γραφής που τελειοποιείται σε μια διαρκή ανανέωση γραφής .Είναι ίσως το καλλίτερο  του από την άποψη της ροή του λόγου και της εικόνας που αντιστρέφει το γνωστό Κινέζικο «μια εικόνα χίλιες λέξεις» εδώ ο καπετάν Σπηλιώτης  έχει το δικό του « ορισμένες  λέξεις  είναι μια ολόκληρη εικόνα»

  Εύγε καπετάν Γιώργο Σπηλιώτη.Σ` ευχαριστώ που μαζί σου έζησα  για λίγο  σαν μούτσος ή καπετάνιος  πάνω στο ιδεατό καράβι που μας ταξιδεύει η ποίηση. 

Σταύρος Ιντζεγιάννης

sindzeyan@ Yahoo.gr

Πάτρα νοεμβρης  2022

 

Σημ : Κάποια ιστορικά στοιχεία που συγκροτούν σε παραρτήματα  αποτελούν  μια οιονεί «ναυτική  ιστορική εγκυκοπαίδεια» και δεν έχουν σίγουρα  τη θέση του σε  μια έκδοση.Σ.Ι