ΣΧΟΛΙΟ.Ν.ΠΟΛΥΓΕΝΗ.ΠΆΤΡΑ 1957

 

 

 

  ΠΑΤΡΑ  1957

 

    Ένα βιβλίο πανεπιστήμιο γλώσσας, σεμινάριο ύφους και λογοτεχνική  γραφής, λεξικό καταγραφής  μιας εποχής με τους ανθρώπους της , ληξιαρχείο μιας  γειτονιάς  με τους τύπους της και τον τρόπο του βιοπορισμού τους και πάνω από όλα μιας de profoundis  κατάθεσης  ζωής.

    Ο Νίκος Πολυγένης διασώζει με ένα  απόλυτα προσωπικό τρόπο γραφής που απεικονίζει το εύρος και το βάθος  του τρόπου με τον οποίο μεγάλωσαν τα παιδιά των πρώτων μετεμφυλιακών χρόνων .Τα τεχνάσματα ,οι κομπίνες ,οι στερήσεις, οι…μαγκιές μαζί  και οι πρώτες απόπειρες της νέας μουσικής πραγματικότητας που απομάκρυναν το μουσικό αισθητήριο της προπολεμικής γενιάς με το ελαφρό ελληνικό τραγούδι  σε μια μετάλλαξη που έφερε τη  λαϊκή μουσική με το μπουζούκι στην πρώτη γραμμή.

   Γράφει :Η Γλυφάδα οφείλει στην μετά τον πόλεμο ανάγκη του κόσμου να βγει να διασκεδάσει, να ξεσκάσει αλλά και να ξεχάσει τα βάσανά  του .Η αμμουδερή της παραλία και η μικρή απόσταση που έχει από το κέντρο της πόλης γρήγορα της έδωσαν τα πρωτεία στη λαϊκή  ψυχαγωγία και διασκέδαση. Τέσσερα παράκτια  μαγαζάκια στημένα  με κάθε λογής ετερόκλητα υλικά  φροντίζουν  για τη φήμη της. Επιγραφές και μεγάλες ταμπέλες δεν υπάρχουν. Όλοι όμως ξέρουν πως το πρώτο μαγαζί είναι του Σαραντίδη, το δεύτερο  του Βαζούρα,το τρίτο  του Μέμου και το τελευταίο του Ζαφειράτου. (σελ 81)

  Αυτά τα υπαίθρια μαγαζιά με τα τσίγκινα τραπεζάκια που χωρισμένα με λινάτσες φιλοξένησαν τα μετέπειτα μεγάλα ονόματα  που έμελλαν να διαμορφώσουν το νέο  ύφος και νέο ήθος της ενός κόσμου που ανεβαίνοντας  τα σκαλιά ων υπόγειων  κέντρων διασκέδασης δια μόρφωσαν και επέβαλαν το νέο μουσικό αισθητήριο της λαϊκίζουσας πλέον αριστοκρατίας  .Το βαλς , το ταγκό, το φοξ τρότ έδωαν τν θέση τους στο Ζεϊμπέκικο, το χασάπικο , το τσιφτετέλι.

«  …Τούτο το ζεϊμπέκικο του Φακαντρέα είναι άλλο πράμα Ο άξονας  της κίνησης του είναι πέρα  δώθε .Στο πάτημα που κάνει κάθε του πόδι, το σώμα γέρνει στην ίδια πλευρά σαν να θέλει να το αρπάξει από την άκρη

ενός γκρεμού. Το άλλο ακολουθεί με ένα  πεισματικό  σούρσιμο μέχρι που καταφέρνει και του παίρνει την πρωτιά  αντιστρέφοντας τους ρόλους του .Έτσι τα πόδια του  βρίσκονται συνεχώς σε μία διαρκή και αγωνιώδη αντιπάλεμα (σελ 104)»

 Ακόμη :Τα πρώτα ξεσπάσματα ενός κόσμου που έμελε να  εκτοπίσει την παλιά φρουρά μιας κοσμικότητας που ζούσε τις τελευταίες  αναλαμπές της πριν δώσει τη θέση της στη  λαϊκή ψυχή που ζούσε τη ζωντανή πραγματικότητα».

  (Σημ. σχολιαστή στα βραχάκια της Γλυφάδας το καλοκαίρι μάθαμε τα περισσότερα παιδιά μπάνιο με νεροκολοκύθες αντί για μπρατσάκια που εμφανίστηκαν μετά)

   Τύποι όπως ο Καμπαναρέας, ο Τζουφαντρέας, ο Σαρανταενας, ο Σεληνιάρης .ο Μούστος , ο Χομής και τόσοι άλλοι γνωστοί με το παρατσούκλι τους .Όλοι αυτοί  οι… « ευγενείς και  πρίγκιπες της γειτονιάς» που ζούσαν την πρώτη απόπειρα μια νέας ζωής και που κάποιες δεκαετίες μετά  επάνδρωσαν το βιοποριστικό δυναμικό μιας  μιας  λαϊκής γενιάς που ξεπερνώντας τους φράχτες  του καθωσπρεπισμού και των βαρύγδουπων τίτλων δημιούργησαν  τα νέα Ελλάδα αυτή που ξεπήδησε  μέσα από τις  στάχτες και τα αποκαϊδια του πολέμου και του εμφυλίου ζωντανεύοντας σαν τον μυθικό φοίνικα τη νέα Ελλάδα.

Γράφει:Εδώ τα μικρά παίζουν κρυφτόκουτο, γουρουνίτσα  , όλεμαν και άλλα πολλά παιχνίδια. Τα μεγαλύτερα παίζουν ποδόσφαιρο και οι μεγάλοι «στριφτό»  (σελ  40)

    « … Με τους Αϊ Διονυσιώτες τα πηγαίναμε καλά ….Βέβαια υπάρχουν κάποιες διαφορές  περί αρχηγίας και περί ποιότητας…μαγκιάς  αλλά κατά τα άλλα έχουμε κοινό  μέτωπο προς τα μαγκάκια των  υπόλοιπων συνοικιών (σελ 67)

  Μια πληθώρα φωτογραφιών οι οποίες κοσμούν το πόνημα του Νίκου Πολυγένη πιστοποιεί του λόγου το αληθές δίνοντας  την οπτική περιγραφή της εποχής,   σε μια προσπάθεια να μεταφέρουν τον αναγνώστη στην ατμόσφαιρα της εποχής και των ανθρώπων της .

 Ο μπάρμπα  Δρόσος ο Μπαρμπα Δρόσος(Σημ. ο παγωτατζής)  Τρέχουν πάνω κατω  φωνάζοντας και το γεγονός ταξιδεύει αστραπή μέχρι ψηλά  σ νταμάρι του Κάβουρα

Εδώ θα αποχωριστεί τους βοηθούς του (σημ: Οι πιτσιρίκοι  που βοηθούσαν σπρώχνοντας το  καρότσι στην ανηφόρα )   και θα στρίψει  αριστερά  στην κατηφόρα. Πριν όμως γίνει αυτό τους  δίνει το ρεγάλο τους .Κάποιαα  φοράν χρέη βοηθού –αλλά βοηθού …απαιτητικου- έκανε  ο Γρηγόρης  Τουλιάτος.Αφού γεύτηκαν με τον συαιτ΄ρο του από ένα  χωνάκι, ενώ κάποια άλλα παιδιά  ζήλευαν την τύχη τους, αυτός ήθελε ντα και καλά και δεύτερο.»Δω μου κι άλλο μπάρμπα Δρόσο κουράστηκα περισσότερο από ένα χωνάκι

Οργισμένος ο Μπαμπά Δρόσος  του το έφερε στη μούρη. Δίπλα του ο «Τσεπίσης» τρελάθηκε. Το αγωτο θα πήγαινε στράφι»

   Γληγόρη , Γληγόρη κάτσε ακίνητος να το… γλείψω

   Εικόνες, ιστορίες, ονόματα, συμβάντα  αληθινά παραμύθια που ιστορούν αυτά που σήμερα τα προσπερνάμε κι όμως κάποτε στόλισαν την ψυχή των παιδιών με την πικρή μα τόσο ανέμελη γεύση τους .

    Ο Πατρέας. Η ποδοσφαιρική ομάδα της γειτονιάς, που φάνταζε στα μάτια των παιδιών σαν να ήταν η πρωταθλήτρια του κόσμου. Η αλάνα τα…μορτάκια που έζησαν  και τους έζησε μια εποχή τόσο μακρινή μα και τόσο κοντινή για όσους πρόλαβαν έστω τον απόηχό της.

   Το διάβασα, γέλασα, έκλαψα ξενύχτησα αναμασώντας –αναχαράζοντας γραμμή- γραμμή όλο αυτό το αληθινό παραμύθι μιας ηρωϊκής γενιάς !

  Αυτή είναι η ιστορία μιας Ελλάδας που δεν υπαρχει καταγεγραμμένη στις εγκυκλοπαίδειες αλλά μόνο στις μνήμες!

   Σταύρος Ιντζεγιάννης

 sindzeyan@yahoo.gr