ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΓΑΠΗΣ-ΠΟΛΥΚΡΕΤΗΣ

 

 

 

   ΕΝΑ ΤΟΜΙΔΙΟ ΑΓΑΠΗΣ

 -Μία ακόμη προσφορά του Λευτέρη Πολυκρέτη-

 

   Έχει το χάρισμα ο Λευτέρης Πολυκρέτης να γενικεύει τα προσωπικά περνώντας από το πρώτο ενικό στον τρίτο  και καταλήγοντας στον πληθυντικό αρθρωμένο στην προφορά που θεμελιώνεται στην αγάπη για τον συνάνθρωπο πιο σωστά για το κοινωνικό σύνολο.  

 Πάντα με αφορμή την αιμοδοσία η οποία αποτελεί για τον Πολυκρέτη το μείζον  ζητούμενο διαχρονικά και ιδίως  για την πατρίδα μας στην οποία η έλλειψη αίματος μας αναγκάζει  να αγοράζουμε από άλλες  χώρες.

   Έτσι μια ομιλία του μια από τις πολλές που έχει κάνει – και κάνει- κυρίως στα  δημοτικά σχολεία προκειμένου να  εδραιωθεί αιμοδοτική συνείδηση από την παιδική ηλικία, ιστορείται με αδρό μεταφορικό  λόγο  με πρωταγωνιστή μια μικρή  μαθήτρια  την Κωνσταντίνα

 η οποία αποτελεί  το χαρακτηριστικό παράδειγμα της επιρροής που έχουν οι προσπάθειές και γενικότερα οι προσπάθειες  να εδραιωθεί στην Ελλάδα αυτό που μέχρι σήμερα στερείται – δηλαδή αιμοδοτικής συμπεριφοράς- και που μόλις τώρα τα τελευταία χρόνια άνθρωποι σαν τον Λευτέρη Πολυκρέτη σημαίνοντας συναγερμό προσπαθούν  να πυκνώσουν τις τάξεις  των εθελοντών της μη αμειβόμενης  αιμοδοσίας.

    Στο ίδιο τομίδιο με τον γενικό τίτλο- «Ιστορίες αγάπης» Πάτρα 2022-σελίδες 24 –υπογραμμίζεται ο αγώνας του ανθρώπου (Ένας άνθρωπος που μόνο αγάπησε)   για τα πιστεύω του που εδράζονται στο χρέος προς την πατρίδα- αγωνίζεται κατά των Γερμανών με τις ανταρτικές ομάδες αλλά και του ιδίου του εαυτού του αναγκάζοντάς τον να εργαστεί να  δημιουργήσει .Η ιστορία-αληθινή σημειώνει ο συγγραφέας- δίνει την ευκαιρία στον Λευτέρη Πολυκρέτη να δημοσιοποιήσει τις σκέψεις για το κοινωνικό  γίγνεσθαι της εποχής μας  και στο πανανθρώπινο  χρέος του ανθρώπου ο οποίος γεννήθηκε δημιουργός ,να  βρίσκεται συνεπής με τον προορισμό του. Ένα  ρόλο που του ανατέθηκε από τη Δημιουργία.

   Γενικά το τομίδιο του Λευτέρη Πολυκρέτη γραμμένο

 με τον απλό τρόπο του συνηθίζει , σε στρωτή γλώσσα εύπεπτη , με διανοήματα κατανοητά και κυρίως γενικώς αποδεκτά και με τις ωραίες φυσιολατρικές εικόνες –γνώρισμα κι αυτό του Συγγραφέα  για όσους τον γνωρίζουμε  ή τον διαβάζουμε - από τη Ρόδο-προσθέτει κόμη μια  ψηφίδα  στο παζλ της προσωπικής του ιστορίας και στο συγγραφικό του τάλαντο !

 Σταύρος Ιντζεγιάννης

 Πάτρα –Τέλη Νοέμβρη 2022-

sindzeyan@Yahoo.gr

ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΉ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΠΗΛΙΩΤΗ

 

 

 Μια   προσπάθεια προσέγγισης  στην ποίηση  του καπετάν Γιώργου Σπηλιώτη

    

 ΣΠΗΛΙΩΤΗ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

 

   167 αν μετρώ καλά ποιήματα αρθρωμένα πάνω στον άξονα θάλασσα με βιογραφικά στοιχεία όπου το υγρό   στοιχείο διαποτίζει τα πάντα με την αρμύρα του γραμμένα όλα με την παλιά ορθογραφία όπου τα πνεύματα  συντηρούν την αισθητική της γραφής , ίσως –σε σπάνιες περιπτώσεις – και την αισθητική του ήχου που κρατούσε κάποιες φορές ειδικά στους ερωτηματικούς τύπους πού – που και αλλού

  Μ` όλο που δεν είναι χρονολογικά ταξινομημένα ο αναγνώστης χαίρεται κάποιες χρονολογικά επιστροφές που θυμίζουν θάλασσα  στις  παλιρροϊκές ώρες. Όμοια φουρτούνες που  ανεβοκατεβάζουν  τον ποιητικό λόγο από τον ρομαντισμό και τη φυσιολατρία :...Μανταλωμένα βλέφαρα / και σφαλισμένα  χείλη/μιλά σε μένα η σιωπή/σ` ασύλληπτες εικόνες/  τοπία  με γεφύρια πέτρινα/ σε κρούσταλλο τρεχούμενο νερό / σαν πως για να προλάβουνε το χρόνο/.Τοπία με σταλαγματιές βροχής/ δένδρα γερμένα  στου Αίολου το διάβα./Κυκλάμινα στους βράχους  γραπωμένα/ και σε λιβάδια ανθόσπαρτα/ που ο Ντορής καλπάζει/και θάλασσες σε κύμματ` αφρισμένα (Εικόνες σιωπής –RPI Troy N.Y 1978)

   Αρχίζοντας   από  το 1963 μετρώντας τα βιογραφικά του στοιχεία έως το 1970 είναι μια ποίηση 7 ετών ( Μερικά γραμμένα  σε χρόνο κατοπινό ) πάνω σε ένα ποντοπόρο καράβι αν κρίνει κανείς  από τα λιμάνια στα οποία σαν άλλος Οδυσσέας πηγαινοέρχεται. Εξ άλλου το ναυτικό γλωσσάρι –απαραίτητο για τον αμύητο στην ναυτική ορολογία-μεταφέρει νοερά , μα σταθερά τον αναγνώστη όλου αυτού του ποιητικού θησαυρού που ξεχειλίζει από στίχο σε στίχο αλλού κρατώντας μιαν ομοιοκαταληξία  και αλλού ελεύθερος μα πάντα έχοντας μιαν εσωτερική αρμονία που αποτελεί και το μεγάλο προσόν όλου αυτού του ποιητικού θησαυρού  και που βοηθά τον στίχο και την έμπνευση του ποιητή  να κυλήσει αβίαστος αλλά και ποιητικά  εύληπτος προσόν που δεν βλέπουμε συχνά στη σύγχρονη ποίηση  

  Είναι  παρατηρημένο ότι αυτή η ναυτική διαδρομή από τόπο σε τόπο και από λιμάνι σε λιμάνι αλλά και από ανθρώπου σε ανθρώπους  γεμίζει όχι μόνο τον ναυτικό σάκο- όπως είχε γράψει αν δεν κάνω λάθος  στην πρώτη του συλλογή με την οποία παρουσιάστηκε στα  Πατρινά  Γράμματα-αλλά και τον εσωτερικό άνθρωπο με εντυπώσεις που σύντομα  θα μορφοποιηθούν σε ποιητικά κείμενα .

 Για παράδειγμα  το έξοχο από κάθε άποψη -αφιερωμένο στον φιλόλογο Φώτη Δημητρόπουλο-Μ` ένα σκαρί δικάταρτο  /και δυο λευκά πανιά/ άνοιξα τα φτερά μου / σα γλάρος που λικνίζεται/σε γαλανά νερά./Ανοίχτηκα στα πέλαγα / και τους ωκεανούς/σε μια γαλάζια θάλασσα / και κόντρα  στους καιρούς /Κι`αν έλθουν κύματα θεριά/κυκλωνες και τυφώνες/ δεν τα φοβάμαι όλα αυτά/Χάρυβδες  και κυκλώνες./Η ναυτοσύνη ναν` καλά/ που μάζεψα στα νιάτα /για τα καλά  και τα κακά / που ο ναυτικός  σαν συναντά ….(Εν πλω 21-02-1969).   

 

Δεν παραλείπει ο ποιητής να αποδώσει  την τιμή που ανήκει στη γυναίκα του ναυτικού .Τιμή που δείχνει την όλη εικόνα της ναυτικής  ζωής δηλονότι όχι μόνο που ανθρώπου μπαρκάρει αλλά και της οικογένειας που μένει πίσω. Είναι μια πιστή αποτύπωση της ζωής των ναυτικών. Ο άνθρωπος που φεύγει, εκείνοι που μένουν πίσω κοιτάζοντας ολημερίς το πέλαγος. Άφησα  το σάκο καταγής/ σμίγοντας τα χείλη/και μου πες μ` αναστεναγμό/ «Στην Παναγιά θ` αναβω το καντήλι»/Ήρωες δεν είμαστε εμείς/αλλά αυτές που μένουν  /ξωπίσω μ` αναστεναγμούς/ φαμίλια ν` ανασταίνουν/και να προσμένουν γυρισμό…..

(Πρωινό φιλί- εν πλω 1963-αφιέρωση ηρωίδα γυναίκα  του ναυτικού)

 ΣΕ μια προσπάθεια να εικονογραφήσει  τους

κινδύνους  που πέρα από τη θάλασσα ζώνουν ένα καράβι και τη ζωή πάνω στο πλοίο δίνει ποιητικά μια ολοκληρωμένη εικόνα που σε ενύπνιο ζει: “Μέχρι που ξέσπασε φωτιά στη μηχανή/και ο καπνός μαύρος πυκνός εσκέπασε μαζί μ` εμέ/ μηχανικούς, το θερμαστή και τον λαδά του πλοίου/Μύριζαν οι καμένες  σάρκες τους/ μ` ανήμπορος να κινηθώ/τα πόδια μου είχανε κωλύσει/κι ούτε ένα βήμα δεν μπόραγα να κάνω….

Μπαμπά, μπαμπά  ξύπνα μπαμπά/δεν έπιασε φωτιά το πλοίο/…ήταν η μικρή Ξανθή που μ` έκανε /απ` τον εφιάλτη να  σωθώ με `να  φιλί και μ`ένα χάδι”

(Της  Ξανθής το χάδι-ήταν ένα όνειρο –Πάτρα 1992)

    Μα βέβαια δεν είναι πάντα η θάλασσα ήρεμη κι` ούτε τα ταξίδια  εκδρομή. Διπρόσωπη  ή τάχα πολυπρόσωπη όπως την ιστορούν οι ναυτικοί έχει  τις αγριάδες της που τόσο παραστατικά ποιητικά ιστορεί –σ` αναδρομή- ο Γιώργος Σπηλιώτης στο ποίημά του: Το πάλεμα στον Bay!

  Δεν ήταν κάλεσμα ούτε πρόκληση/το πάλεμα  στα  κύματα του Bay/ βουνά, βουβά και κρύα ορθώνονται/ που μια το σήκωναν στον ουρανό/ και μια στον καιάδα της αβύσσου/Η αρμύρα  έτσουζε το πρόσωπο/ δίνοντας το  χρώμα του νεκρού στον φόβο/Το σώμα πάλευε ενάντια/στα τέρατα που ο Ποσειδώνας/έστειλε για άγνωστους λόγους./Νους και ψυχή πιασμένα χέρι, χέρι/ κρατούσανε το σώμα στον αφρό/…..

(Το πάλεμα στον Bay- από το S.S Polaris -1974)

Ολοκληρώνεται ( όσο μπορεί να ολοκληρωθεί η αναφορά σε μια συλλογής με 167 ποιητικές εξάρσεις του Γιώργου Σπηλιώτη ) με μια εικόνα της ναυτικής ζωής και της επιθυμιάς για ταξιδέματα.

Ο Ταξιδευτής- Στη μνήμη του καπετάν Παναγή Μαγουλά.

   Ταξίδια ονειρευτήκαμε σαν είμαστε  παιδιά /και νοερά αρμενίζαμε στα πέρατα του κόσμου/  την άγκυρα βιράραμε κάποιο πρωί των δέκα- οκτώ/ δειλά , δειλά

φτερκοπούσαμε στο φως του ήλιου/Ο άνεμος ούριος έκανε τα ταξίδια πανηγύρι/κι η νιότη αμέριμνη αφέθηκε  στην αγκαλιά/εκείνης που αγάπησες, όσο εγώ και τόσοι άλλοι/για ανθρώπους άγνωστους και για λιμάνια με παρέα/τα μανιασμένα κύματα που δέρνανε  την πλώρη  

 Σε μια συνοπτική αποτίμηση όλου αυτού του ποιητικού θησαυρού που διαβάζεται δίνοντας ταυτόχρονα εικόνες , στιγμιότυπα, συμβάντα στιγμές ζωής και σφραγίδα της επιθυμίας  του Έλληνα ναυτικού που σαν άλλος γυροφέρνει «εν πλω» την Οδυσσειακή του μοίρα.

   Στεριανός ο γράφων και ίσως  πολλοί από τους αναγνώστες δεν μπορεί παρά να μένουμε με τη ζήλεια για τον άνθρωπο που «πολλών ιδεν άστεα και νόον έγνω» για να θυμηθούμε και τον παππού τον Όμηρο.

   Είναι αληθινά  εκπληκτικός ο τρόπος με τον οποίον μορφοποιεί ποιητικά όλον αυτόν τον χείμαρρο λέξεων που ξεχειλίζει από το θησαυροφυλάκιο της γνώσης ώστε να οικοδομείται ένα άρτιο ποιητικό κείμενο.

  Ακόμη, απορεί ο αναγνώστης που μόνο 7 χρόνια ναυτικής  ζωής γέμισαν ξέχειλα  έναν ναυτικό σάκο που αυτόν που τελικά χαίρεται σαν να ήταν μια ολόκληρη ζωή.

 Εξ άλλου μερικά γραμμένα κατοπινά  το

2016 στη Κεφαλλωνιά , όπως λ.χ το «σημάδια» αφιερωμένα στη μαρκόνισα Μαίρη «ένας γλάρος κι ένας ναύτης/ σε είδαν για πρώτη φορά/ στης κουπαστής τα ρέλια ακουμπισμένη/τα μαλλιά σου σε φλόκο δεμένα  /να τα λούει του ήλιου το φως/η ματιά σου/ καρφωμένη στο χάος / να συλλέγεις τα δικά σου τα Μορς …./ δείχνουν την πρόοδο της γραφής που τελειοποιείται σε μια διαρκή ανανέωση γραφής .Είναι ίσως το καλλίτερο  του από την άποψη της ροή του λόγου και της εικόνας που αντιστρέφει το γνωστό Κινέζικο «μια εικόνα χίλιες λέξεις» εδώ ο καπετάν Σπηλιώτης  έχει το δικό του « ορισμένες  λέξεις  είναι μια ολόκληρη εικόνα»

  Εύγε καπετάν Γιώργο Σπηλιώτη.Σ` ευχαριστώ που μαζί σου έζησα  για λίγο  σαν μούτσος ή καπετάνιος  πάνω στο ιδεατό καράβι που μας ταξιδεύει η ποίηση. 

Σταύρος Ιντζεγιάννης

sindzeyan@ Yahoo.gr

Πάτρα νοεμβρης  2022

 

Σημ : Κάποια ιστορικά στοιχεία που συγκροτούν σε παραρτήματα  αποτελούν  μια οιονεί «ναυτική  ιστορική εγκυκοπαίδεια» και δεν έχουν σίγουρα  τη θέση του σε  μια έκδοση.Σ.Ι

ΣΧΟΛΙΟ.Ν.ΠΟΛΥΓΕΝΗ.ΠΆΤΡΑ 1957

 

 

 

  ΠΑΤΡΑ  1957

 

    Ένα βιβλίο πανεπιστήμιο γλώσσας, σεμινάριο ύφους και λογοτεχνική  γραφής, λεξικό καταγραφής  μιας εποχής με τους ανθρώπους της , ληξιαρχείο μιας  γειτονιάς  με τους τύπους της και τον τρόπο του βιοπορισμού τους και πάνω από όλα μιας de profoundis  κατάθεσης  ζωής.

    Ο Νίκος Πολυγένης διασώζει με ένα  απόλυτα προσωπικό τρόπο γραφής που απεικονίζει το εύρος και το βάθος  του τρόπου με τον οποίο μεγάλωσαν τα παιδιά των πρώτων μετεμφυλιακών χρόνων .Τα τεχνάσματα ,οι κομπίνες ,οι στερήσεις, οι…μαγκιές μαζί  και οι πρώτες απόπειρες της νέας μουσικής πραγματικότητας που απομάκρυναν το μουσικό αισθητήριο της προπολεμικής γενιάς με το ελαφρό ελληνικό τραγούδι  σε μια μετάλλαξη που έφερε τη  λαϊκή μουσική με το μπουζούκι στην πρώτη γραμμή.

   Γράφει :Η Γλυφάδα οφείλει στην μετά τον πόλεμο ανάγκη του κόσμου να βγει να διασκεδάσει, να ξεσκάσει αλλά και να ξεχάσει τα βάσανά  του .Η αμμουδερή της παραλία και η μικρή απόσταση που έχει από το κέντρο της πόλης γρήγορα της έδωσαν τα πρωτεία στη λαϊκή  ψυχαγωγία και διασκέδαση. Τέσσερα παράκτια  μαγαζάκια στημένα  με κάθε λογής ετερόκλητα υλικά  φροντίζουν  για τη φήμη της. Επιγραφές και μεγάλες ταμπέλες δεν υπάρχουν. Όλοι όμως ξέρουν πως το πρώτο μαγαζί είναι του Σαραντίδη, το δεύτερο  του Βαζούρα,το τρίτο  του Μέμου και το τελευταίο του Ζαφειράτου. (σελ 81)

  Αυτά τα υπαίθρια μαγαζιά με τα τσίγκινα τραπεζάκια που χωρισμένα με λινάτσες φιλοξένησαν τα μετέπειτα μεγάλα ονόματα  που έμελλαν να διαμορφώσουν το νέο  ύφος και νέο ήθος της ενός κόσμου που ανεβαίνοντας  τα σκαλιά ων υπόγειων  κέντρων διασκέδασης δια μόρφωσαν και επέβαλαν το νέο μουσικό αισθητήριο της λαϊκίζουσας πλέον αριστοκρατίας  .Το βαλς , το ταγκό, το φοξ τρότ έδωαν τν θέση τους στο Ζεϊμπέκικο, το χασάπικο , το τσιφτετέλι.

«  …Τούτο το ζεϊμπέκικο του Φακαντρέα είναι άλλο πράμα Ο άξονας  της κίνησης του είναι πέρα  δώθε .Στο πάτημα που κάνει κάθε του πόδι, το σώμα γέρνει στην ίδια πλευρά σαν να θέλει να το αρπάξει από την άκρη

ενός γκρεμού. Το άλλο ακολουθεί με ένα  πεισματικό  σούρσιμο μέχρι που καταφέρνει και του παίρνει την πρωτιά  αντιστρέφοντας τους ρόλους του .Έτσι τα πόδια του  βρίσκονται συνεχώς σε μία διαρκή και αγωνιώδη αντιπάλεμα (σελ 104)»

 Ακόμη :Τα πρώτα ξεσπάσματα ενός κόσμου που έμελε να  εκτοπίσει την παλιά φρουρά μιας κοσμικότητας που ζούσε τις τελευταίες  αναλαμπές της πριν δώσει τη θέση της στη  λαϊκή ψυχή που ζούσε τη ζωντανή πραγματικότητα».

  (Σημ. σχολιαστή στα βραχάκια της Γλυφάδας το καλοκαίρι μάθαμε τα περισσότερα παιδιά μπάνιο με νεροκολοκύθες αντί για μπρατσάκια που εμφανίστηκαν μετά)

   Τύποι όπως ο Καμπαναρέας, ο Τζουφαντρέας, ο Σαρανταενας, ο Σεληνιάρης .ο Μούστος , ο Χομής και τόσοι άλλοι γνωστοί με το παρατσούκλι τους .Όλοι αυτοί  οι… « ευγενείς και  πρίγκιπες της γειτονιάς» που ζούσαν την πρώτη απόπειρα μια νέας ζωής και που κάποιες δεκαετίες μετά  επάνδρωσαν το βιοποριστικό δυναμικό μιας  μιας  λαϊκής γενιάς που ξεπερνώντας τους φράχτες  του καθωσπρεπισμού και των βαρύγδουπων τίτλων δημιούργησαν  τα νέα Ελλάδα αυτή που ξεπήδησε  μέσα από τις  στάχτες και τα αποκαϊδια του πολέμου και του εμφυλίου ζωντανεύοντας σαν τον μυθικό φοίνικα τη νέα Ελλάδα.

Γράφει:Εδώ τα μικρά παίζουν κρυφτόκουτο, γουρουνίτσα  , όλεμαν και άλλα πολλά παιχνίδια. Τα μεγαλύτερα παίζουν ποδόσφαιρο και οι μεγάλοι «στριφτό»  (σελ  40)

    « … Με τους Αϊ Διονυσιώτες τα πηγαίναμε καλά ….Βέβαια υπάρχουν κάποιες διαφορές  περί αρχηγίας και περί ποιότητας…μαγκιάς  αλλά κατά τα άλλα έχουμε κοινό  μέτωπο προς τα μαγκάκια των  υπόλοιπων συνοικιών (σελ 67)

  Μια πληθώρα φωτογραφιών οι οποίες κοσμούν το πόνημα του Νίκου Πολυγένη πιστοποιεί του λόγου το αληθές δίνοντας  την οπτική περιγραφή της εποχής,   σε μια προσπάθεια να μεταφέρουν τον αναγνώστη στην ατμόσφαιρα της εποχής και των ανθρώπων της .

 Ο μπάρμπα  Δρόσος ο Μπαρμπα Δρόσος(Σημ. ο παγωτατζής)  Τρέχουν πάνω κατω  φωνάζοντας και το γεγονός ταξιδεύει αστραπή μέχρι ψηλά  σ νταμάρι του Κάβουρα

Εδώ θα αποχωριστεί τους βοηθούς του (σημ: Οι πιτσιρίκοι  που βοηθούσαν σπρώχνοντας το  καρότσι στην ανηφόρα )   και θα στρίψει  αριστερά  στην κατηφόρα. Πριν όμως γίνει αυτό τους  δίνει το ρεγάλο τους .Κάποιαα  φοράν χρέη βοηθού –αλλά βοηθού …απαιτητικου- έκανε  ο Γρηγόρης  Τουλιάτος.Αφού γεύτηκαν με τον συαιτ΄ρο του από ένα  χωνάκι, ενώ κάποια άλλα παιδιά  ζήλευαν την τύχη τους, αυτός ήθελε ντα και καλά και δεύτερο.»Δω μου κι άλλο μπάρμπα Δρόσο κουράστηκα περισσότερο από ένα χωνάκι

Οργισμένος ο Μπαμπά Δρόσος  του το έφερε στη μούρη. Δίπλα του ο «Τσεπίσης» τρελάθηκε. Το αγωτο θα πήγαινε στράφι»

   Γληγόρη , Γληγόρη κάτσε ακίνητος να το… γλείψω

   Εικόνες, ιστορίες, ονόματα, συμβάντα  αληθινά παραμύθια που ιστορούν αυτά που σήμερα τα προσπερνάμε κι όμως κάποτε στόλισαν την ψυχή των παιδιών με την πικρή μα τόσο ανέμελη γεύση τους .

    Ο Πατρέας. Η ποδοσφαιρική ομάδα της γειτονιάς, που φάνταζε στα μάτια των παιδιών σαν να ήταν η πρωταθλήτρια του κόσμου. Η αλάνα τα…μορτάκια που έζησαν  και τους έζησε μια εποχή τόσο μακρινή μα και τόσο κοντινή για όσους πρόλαβαν έστω τον απόηχό της.

   Το διάβασα, γέλασα, έκλαψα ξενύχτησα αναμασώντας –αναχαράζοντας γραμμή- γραμμή όλο αυτό το αληθινό παραμύθι μιας ηρωϊκής γενιάς !

  Αυτή είναι η ιστορία μιας Ελλάδας που δεν υπαρχει καταγεγραμμένη στις εγκυκλοπαίδειες αλλά μόνο στις μνήμες!

   Σταύρος Ιντζεγιάννης

 sindzeyan@yahoo.gr