1.
2.
ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟ
αΘΝΑΣΙΟΥ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
Γνώμες, καρδιές, όσοι
Έλληνες,
ό,τι είστε, μην ξεχνάτε,
δεν είστε από τα χέρια σας
μονάχα, όχι. Χρωστάτε
και σε όσους ήρθαν, πέρασαν,
θα ‘ρθούνε, θα περάσουν.
Κριτές, θα μας δικάσουν
οι αγέννητοι, οι νεκροί
( Κ. ΠΑΛΑΜΆΣ -Η Λειτουργία δεν τέλειωσε)
Αυτό το πανελλήνιο χρέος όπως μας το κληροδοτεί ο ποιητής
πασχίζει να ξοφλήσει κατά το μερίδιο που του αναλογεί ο επί τιμή επιθεωρητής
Α/βάθμιας εκπαίδευσης κ Αθανάσιος Παπνικολοπουλος- …..
Έτσι το μικρό χωριό Δημητρόπουλο γίνεται ένα
αντιπροσωπευτικό μέρος του ασύνορου πνευματικά και πολιτιστικά χώρου που
λέγεται Ελλάδα.
Στις 800 σελίδες –εκδόσεις Αίγιο 2018 -της
πολύμοχθης ερευνητικής ιστορικής μελέτης του, προβάλλει χώμα το χώμα, λιθάρι το
λιθάρι, σπίτι το σπίτι, πρόσωπο, όνομα, βιός, ήθη, έθιμα η οδοιπορία ης Ελλάδας
μέσα στο χρόνο και τον χώρο. Από το απώτατο παρελθόν στο ατέρμονο αύριο.
Με τη μεθοδολογία του ερευνητή, την
παρατηρητικότητα του δημοσιογράφου και τη δεξιότητα του λογοτέχνη
καταγράφει με ακολουθώντας τη χρονολογική καταχώρηση την ιστορία, τον
πολιτισμό, την παρουσία ενός μικρού χωριού που όμως αντιπροσωπεύει το όλον.
Αυτή την χώρα τη μικρή τη μεγάλη-κατά τον ποιητή-την Ελλάδα.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρει θα έλεγα τους νεοέλληνες που γνωρίζουν
άριστα την εξέλιξη των ποδοσφαιρικών σωματείων ή τα ονόματα και τα κοσμικά
κουτσομπολιά της τηλεόρασης και αγνοούν την ιστορία και την εξέλιξη του
Ελληνικού κράτους. Αγνοούν τις ρίζες τους. Δηλαδή την ίδια τη ύπαρξή τους και
την πορεία μας μέσα στον χρόνο. Με ευθύνη –φευ- των ταγών της εκπαίδευσης και κυρίως
του κράτους που αποτελεί τον μεγάλο ένοχο!
Με εκπληκτική μεθοδολογία το πολύμοχθο πόνημα του κ.
Αθανασίου Παπανικολόπουλου διδάσκει (sic) ιστορία από τις πρωταρχές
μέχρι σήμερα.
Άγνωστα στοιχεία που όμως βοηθούν να
κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο έρχεται από τα βάθη των αιώνων η
ελληνική ιστορία και όχι μόνο η ιστορία ενός τόπου όπως το Αίγιο
- αλλά γενικότερα η κοινότητα-ειδικότερα του
Δημητρόπουλου- Λ.χ Τα τρία κλιμάκια αυτοδιοίκησης επί τουρκοκρατίας
που στάθηκαν- μας αρέσει ή όχι- η βάση της μελλοντικής οργάνωσης των
κοινοτήτων όπως η εκλογή των Δημογερόντων, των προεστών, η επαρχιακή συνέλευση
και άλλα που ωστόσο βοήθησαν να μη διασκορπισθούμε αλλά
να μείνουμε ενωμένοι έστω και ως ραγιάδες και να
αποτινάξουμε τον τυραννικό ζυγό των Οθωμανών
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατ` εμέ παρουσιάζει η συγκρότηση του
Ελληνικού κράτους .Η περίοδος 1833-1912.Οι πρώτες απογραφές
(πληθυσμός απογραφή του 1833 όπου 458000 χριστιανοί -42750
Οθωμανοί).
Ακόμη τα της σύντομης – δυστυχώς- διακυβέρνησης
Καποδίστρια ο οποίος παράλαβε ένα συρφετό γενναίου μεν αλλά
ανυπόταχτου πλήθους με σωρεία ιδιωτικών συμφερόντων και επιχείρησε να βάλλει
τάξη και να συγκροτήσει κράτος. Γεωργική σχολή- αγροτική
τράπεζα- σχολή ευελπίδων –ταχυδρομεία και τόσα άλλα μαζί και με την καλλιέργεια
της μέχρι τότε άγνωστης πατάτας
Σημειώνω την παρατήρηση ότι το
σύγκραμα-ιστορική μελέτη του εκπαιδευτικού κ Παπανικολόπουλου είναι διδαχή
ιστορίας διότι πόσοι νεοέλληνες ξέρουν τη συγκρότηση του Ελληνικού
κράτους όπου με την άφιξη του Όθωνα εγκαθίσταται και διαχωρίζεται ο νομός
Αχαϊας -Ήλιδος που περιλαμβάνει τις επαρχίες Αιγιαλείας
(τ.Βοστίτσης) με πρωτεύουσα το Αίγιο ,Κυναίθης με πρωτεύουσα τα Καλάβρυτα,
Παλαιών Πατρών με πρωτεύουσα την Πάτρα ,Ηλείας πρωτεύουσα Γαστούνη, επαρχία
Πύργου-πρωτεύουσα τον Πύργο και με μητροπολιτικό νομό την Πάτρα.
Αναφέρομαι ιδιαίτερα στη ιστορική μας εξέλιξη από την
παλιγγενεσία και εντεύθεν διότι αποτελούν πράγματι πολύτιμα στοιχεία μελέτης
για φιλίστορες συγγραφείς. Αυτό γιατί η νεώτερη ιστορία μας όπως οι
αγώνες του 12- 13 που μεγάλωσαν και δόξασαν την Ελλάδα έχουν
ιστορηθεί και ιστορούνται μέχρι τις μέρες μας αρκετά ώστε έστω και σαν απόηχος
να φτάνει στην νεοελληνική μας πραγματικότητα.
Ωστόσο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα
χαρακτηριστικά της ζωής από 1820 μέχρι το 1880 που πλέον ιστορείται ο νεώτερος
ελληνισμός. Η φυλή (οι κάτοικοι της Αιγιάλειας είναι Έλληνες την καταγωγή-…αν
και πολλοί από άλλα διαμερίσματα εγκαταστάθηκαν στη Αιγιάλεια
κανένας δεν ισχυρίσθηκε ότι είναι πρόγονος Αλβανού ή Σλαβικής
καταγωγής –σελ 35)
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η μετακίνηση που άρχισε να
διατρέχει τα χωριά του Δήμου Φελόης τ. Δήμου
Νωνάκριδος . μέσα από περάσματα που χρησιμοποιούσαν φυγόδικοι-
ληστές και αγρότες
Έτσι ελεύθεροι αγρότες πρώην κολίγοι εργάτες
αγωγιάτες , περιθωριακά στοιχεία διασταυρώνονταν στους λασπωμένου
δρόμους , στους μύλους και τα χάνια (σελ 35) .Την περίοδο της
τουρκοκρατίας οι Τούρκοι κατοικούσαν στα πεδινά ενώ ο ελληνικός πληθυσμός κατέφευγε
στα ορεινά για ασφάλεια και ελευθερία…. Σκληρή η ζωή είχε μοναδική ψυχαγωγία
τις γιορτές και τα πανηγύρια που διαπνέοντα από θρησκεία
και λεβεντιά με γλέντια ξεφαντώματα νταούλια και βιολιά,.
Η ζωή αλλάζει με την καλλιέργεια τα σταφίδας από
τους Συνεβραίους που φύτεψαν σταφιδαμπέλους στο Κουντούρι
(Τόπος πλούσιος σε χορτονομή και ελαιόφυτος) με συμβόλαια ( πρώτη
συμβολαιογραφική πράξη 18.11.1839) από τη Ι. Μονή η οποία αποκτά
έσοδα αλλά και διαμορφώνει το μέλλον του τόπου, όλα αυτά που -σημειώνει ο συγγραφέας
–αποτελούν αξιόλογα στοιχεία τη ζωής των παππούδων μας .
Είναι αξιοπρόσεκτος ο τρόπος με τον οποίο ο ερευνητής
μελετητής εισάγει την έρευνά του από το ειδικό στο γενικό και
αντίστροφα οδηγώντας τη στο Δημητρόπουλο το χωριό –περιοχή που
αποτελεί και τον κύριο άξονα και την αφορμή της συγγραφής- προσφοράς του στην
ιστορία του τόπου. Λ.χ. Διαβάζουμε στην εξέλιξη των Δήμων για
τη θέση του Δημητρόπουλου στον Δήμο Αιγιάλειας και την τοπιογραφία
του την πολιτισμική του ταυτότητα καθώς και την προσφορά του στους
αγώνες του Έθνους που με υπερηφάνεια και λεπτομερώς καταγράφει ο κ
Παπανικολοπουλος ο οποίος ως εκπαιδευτικός γνωρίζει άριστα τον ρόλο της
ιστορίας στον ψυχισμό ενός λαού. Ιδιαίτερα των Ελλήνων που χάρη στην ιστορία
και τη θρησκεία τους κατάφεραν μέσα από τις συμπληγάδες κατακτητών και
καταπιέσεων να επιβιώσουν ως αρραγές και δυναμικό έθνος.
Πίνακες-συμβολαιογραφικές πράξεις. ονόματα,
φωτογραφίες τοπωνύμια αλλά και λαογραφικά πολύτιμα κυριολεκτικά
στοιχεία που όλα τους πιστοποιούν και τεκμηριώνουν την καταγραφή. Και μαζί με
όλα αυτά με αφορμή το Δημητρόπουλο –ένα χωριό που εμφανίζεται χάρη
στην αναφορά του κ Παπανικολόπουλου στο προσκήνιο υπογραμμίζοντας το
αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι αυτός ο τόπος προόρισται να ζήσει και θα
ζήσει.
Μέσα από αυτή την καταγραφή ο συγγραφέας
βρίσκει την ευκαιρία να αναφερθεί με συνοπτικό τρόπο και στους βαλκανικούς
αγώνες στους οποίους η συμμετοχή των Δημητροπουλαίων υπήρξε συνεχής.
Η έρευνα από τη σελίδα 100 περίπου αναφέρεται ιδιαίτερα πλέον
στο Δημητρόπουλο που σε αναγωγή αφορά όλον τον ελληνικό χώρο ως προς τη
λαογραφία του αλλά κυρίως την προ του πολέμου αγροτική
κοινωνία
Ο τρόπος που ζούσαν οι προγονοί μας εμφανίζεται
πανοραμικά με λεπτομέρειες που εκπλήσσουν καθώς
καταγράφεται η ζωή των κατοίκων του Δημητρόπουλου.
Οι ασχολίες τους, οι γιορτές, οι Ναοί, οι εφημέριοι που λειτούργησαν κατά
καιρούς, η οικογενειακή τους ζωή, τα πανηγύρια, το ποδόσφαιρο, οι
κανταδόροι - τα τραγούδια τους τραγούδια όλης της Ελλάδος- και
ακόμη τα επαγγέλματα όπως ο ταχυδρόμος, ο γυρολόγος, ο καραγκιόζης (
γράφει στη σελ 410) «Υπήρξε το αναπόσπαστο στοιχείο του κοινωνικού μας
πολιτισμού μας και ιδιαίτερα στα δύσκολα χρόνια υπήρξε η εφημερίδα
του λαού. Μέσα από τα χιουμοριστικά του νοήματα, θύμιζε την ιστορία του έθνους,
δίδασκε ήθος και συμπεριφορές και προέτρεπε σε
σεβασμό στους νόμους και στους πάντες»
ο αρκουδιάρης με το ντέφι, ο κουρέας, τα κρεοπωλεία,
αρτοποιοί, περίπτερα , μπαλωματήδες βαρελοποιοί και τόσα άλλα που
συγκροτούσαν τον επαγγελματικό χώρο του χωριού .
Η ιατρική επιστήμη –σημειώνει ο κ Παπανικολόπουλος-ειχε
περιορισμένες γνώσεις και ο μέσος όρος ζωής ήταν 40—50έτη.
Στην περιοχή του Δημητρόπουλου υπήρχε ονομαστός
πρακτικός από το χωριό Βόδοβο τον οποίο
συμβουλευότανε εξέχοντες ποιητές και καλλιτέχνες.
Τα πρακτικά φάρμακα ήταν- διαβάζουμε σελ 422-για την επούλωση των πληγών
βαλσαμόχορτο και για τα εγκαύματα η γνωστή μέχρι σήμερα κηραλοιφή.
Για την υπέρταση τα νωπά σκόρδα. Ακόμη και για τους κάλους χρησιμοποιούσαν
κοπανισμένο σκόρδο που έβαζαν επάνω στο κάλο και τον αποξήρανε μέχρι
να πέσει. Βότανα ή γιατροσόφια που σήμερα οι γιατροί τα κοροϊδεύουν αλλά με
αυτά γιατροπόρεψε η γενιά μας. Βότανα κάθε είδους από την υπέρπλουτη χλωρίδα
της ελληνικής γης. Αγριάδα, ριγανόλαδο τσάι του βουνού ζοχό, αρσενικοβότανο
θυμάρι, δυόσμος, δεντρολίβανο και τόσα άλλα ων ουκ έστιν αριθμός , είδος και
χρησιμότης.
Ας μη ξεχνάμε και τα ξόρκια ή τους μύθους που μπορεί να μη
πρόσφεραν πανάκεια αλλά ομορφαίνανε τη ζωή δείχνοντας την αθέατη πλευρά της.
Διαβάζουμε (αλλά τι να πρωτοδιαβάσει και να
πρωτοθαυμάσει σ` αυτή τη ζωή των παππούδων μας που με τόση γλαφυρότητα
και τόσες λεπτομέρειες περιγράφει και καταχωρεί στις 800 περίπου
σελίδες ο ερευνητής συγγραφέας
Απολαυστική είναι η περιγραφή στο σεργιάνι του χωριού και οι περιγραφές του
γυρισμού από το χωράφι (οι εργάτες ομάδες –ομάδες… .Μπροστά τα κατοικίδια και ο
πιστός σκύλος και παραπίσω οι εργάτες με τα ξυνάρια στους ώμους να
λιανοτραγουδούν)
Ξεχωριστό λαογραφικό ενδιαφέρον
παρουσιάζουν τα έθιμα του γάμου.
Γράφει στη σελ 174:Σε περίπτωση που η νύφη ήταν από άλλο χωριό
τη μεταφορά –των προικιών της-αναλάμβαναν με ιδιαίτερο
χορό οι ανύπαντροι φίλοι με τα στολισμένα άλογά τους και με τη
συνήθεια ο αριθμός να είναι μονός ( αυτοί ήταν οι κανισκολόγοι-από
το κανίσκι προφανώς).Γινότανε αγώνας δρόμου ποιος θα φθάσει πρώτος που θα
έπαιρνε την ωραία μαξιλάρα και το χιλιοπλούμιστο μαντήλι στο πέτο….
μετά το γάμο επικρατούσε η συνήθεια η νύφη να επισκέπτεται την
πεθερά δείχνοντάς της το ματωμένο μαντήλι σαν απόδειξη της ηθικής της.
….Η έρευνα που συνεχίζεται με τη μετανάστευση
εξαντλείται σε ονόματα, μαθητών , διδασκάλων, τα μεταφορικά μέσα και τις πρώτες
προσπάθειες ηλεκτροφωτισμού καθώς και οι προσωπικότητες που ως πρόεδροι οι
άλλοι παράγοντες συνέβαλαν στην πρόοδο του χωριού.
Η ζωή του χωριού χαρακτηριστικής της αγροτικής κοινωνίας μας.
Όπου (σελ 140)ο παπάς , οι προεστοί και οι σεβαστοί
ενήλικες ήταν οι φορείς της μικρής κοινωνίας και
αποτελούσαν τις
Επιτροπές είδος λαϊκού δικαστηρίου, οι διαιτητές για την επίλυση
όλων των διοικητικών και κοινωνικών θεμάτων του χωριού… Οι
παραδόσεις και τα πατροπαράδοτα έθιμα είχαν γίνει άγραφοι
νόμοι δεμένοι με τη φύση των ανθρώπων του χωριού ,ακόμη και των πόλεων...η
επέμβαση τω ανθρώπων του χωριού που αναφέρθηκαν διέθεταν
δυναμική παρουσία ήταν συναινετικοί και ενωτικοί, και στόχευαν
με εύσχημο τρόπο να αποτρέπουν τους επιρρεπείς
στον διχασμό!
Ο εκπαιδευτικός που με τον τρόπο του συνέβαλε μέσω της
εκπαίδευσης στην οικογενειακή και πνευματική- κοινωνική ζωή του χωριού δε θα
μπορούσε να αφήσει έξω από την έρευνά του την οικογένεια στην οποία αφιερώνει
με λεπτομέρειες και ονόματα –φωτογραφίες μεγάλο μέρος της συγγραφής
του.
Ακόμη διαβάζουμε στη σελίδα 146 για την οικογενειακή ζωή:
«Ο άνδρας σαν σύζυγος υπήρξε το αφεντικό της οικογένειας.
Αναλάμβανε και εκτελούσε όλες τις βαριές δουλειές και όσα
σχετίζονταν με τις υποθέσεις έξω από το σπίτι».
Η Δημητροπουλιάνα γυναίκα υπήρξε όπως όλες οι άξιες
γυναίκες που άφησαν τη δική τους ιστορία.. για να προλάβουν τις ανάγκες
των καθημερινών υποχρεώσεων Πάλαιψαν με τα στοιχειά της φύσης κι έκαναν τη
νύχτα μέρα για να προλάβουν τις ανάγκες των καθημερινών
υποχρεώσεων…
Ακόμη –ακόμη , σημειώνει ο συγγραφέας, ο παππούς και η
γιαγιά ήσαν τα πιο σεβαστά από όλους πρόσωπα
Σχολιάζοντας σε μια σύντομη-ανάλογα με τον όγκο και
το εύρος των πληροφοριών- έρευνα –μελέτη- συγγραφή του κ.
Παπανικολοπουλου με τον τίτλο «Το Δημητρόπουλο-του χθες και του σήμερα) ο
προσεκτικός παρατηρητής θα υπογραμμίσει το γεγονός ότι στην πραγματικότητα ο
συγγραφέας παρουσιάζει το πανόραμα της Ελληνικής ιστορικής, κοινωνικής,
πολιτικής και πολιτιστικής Ελλάδας ανάμεσα στο δεύτερο μισό του 19ου και
το πρώτο μισό του 20ου αιώνα πριν δηλαδή περάσουμε από την
αγροτική κοινωνία στη σημερινή εν πολλοίς αστική ζωή.
Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι οι πληροφορίες που
παρέχει είναι απόλυτα τεκμηριωμένες και επικυρώνονται από το πλήθος των
φωτογραφιών, τα φωτοαντίγραφα συμβολαίων, τα ονοματεπώνυμα των
ανθρώπων που έζησαν εκεί και δημιούργησαν μια μικρή κοινωνία πιστό
αντίγραφο των κοινωνιών όλης της Ελλάδος. Το Δημητρόπουλο δεν είναι παρά όλη η
Ελλάδα πέρα από το ότι φυσικά οι χωριανοί –απόγονοι και επίγονοι-θα συναντήσουν
εκεί τους προγόνους τους με τα ονόματα, τις φωτογραφίες και τον
περίγυρό τους με λεπτομέρειες που γίνονται κυριολεκτικά το
ληξιαρχείο του τόπου!
Ο παπάς λ.χ Νικόλαος Κίτσος που προσφέρει και την
προσωπική του εργασία και φροντίδα για την εκκλησιά του είναι στην
πραγματικότητα ο Έλληνας παπάς –ο κάθε παπάς- που αγωνίζεται και
αναλώνεται για το ποίμνιό του.
Το έθιμο να γίνεται νουνός, κουμπάρος και ανάδοχος αυτός
που στεφάνωσε το ζευγάρι είναι έθιμο που και μέχρι σήμερα συναντάμε σε όλη την
Ελλάδα. Κι ακόμη -για παράδειγμα- παροιμίες όπως «η καλή νοικοκυρά είναι
δούλα και κυρά» ή «τα ράσα δεν κάνουν τον παπά » είναι
παροιμίες όλης της
Ελλάδας μέχρι σήμερα.
Το σημειώνω για να ισχυροποιήσω την άποψή μου ότι στην
πραγματικότητα ο κ. Αθανάσιος Παπανικολόπουλος πρόσφερε στην ιστορική ,
κοινωνική, πολιτιστική και λαογραφική μας βιβλιοθήκη έναν μοναδικό θησαυρό που
αφορά όχι μόνο το Δημητρόπουλο αλλά όλους μας.
Μακάρι ορισμένα αποσπάσματά του να μπορούσαν να διδαχθούν στα
σχολεία. Είναι θησαυρός μάθησης.
2 /9/2019
Δημοσιεύτηκε 3rd October 2019 από τον
χρήστη stiv
0
Προσθέστε ένα σχόλιο
ΧΑΡΗΣ ΚΟΛΥΒΡΑΣ
-In memoriam-
Μνημονεύσαμε σήμερα Κυριακή
22/9 στον Ναό της Αγίας Σοφίας (40πενθήμερο μνημόσυνο) τον Χάρη
Κολύβρα. Αυτόν τον ωραίο φίλο με το λαμπερό χαμόγελο. Τον άνθρωπο που γέμιζε με
τη πληθωρική ευγένεια της καρδιάς του τη παρέα μας και με τον σώφρονα λογισμό
του κρατούσε αμείωτο το ενδιαφέρον στους προβληματισμούς μας στα ένα σωρό
κοινωνικά προβλήματα της καθημερινότητας.
Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται
θαρρείς με τη σφραγίδα της άνωθεν δωρεάς και με την παρουσία τους στον
επαγγελματικό χώρο και τον κοινωνικό περίγυρο αφήνουν το αποτύπωμά τους.
Περιζήτητος στις
συντροφιές για τις γνώσεις του, την πνευματική του κατάρτιση, την ψυχική του
απλότητα, τον ισορροπημένο του λόγο και το χαμηλούς τόνους κατόρθωνε να
κερδίζει τους συνομιλητές του και κάνει αισθητή την παρουσία του εν παντί και
πάντα.
Μπορεί να μην αξιώθηκε τα
μεγάλα ακαδημαϊκά βραβεία και τους επαίνους της πολιτείας που στήνουν αγάλματα
και ονοματοθετούν δρόμους και πλατείες, όμως κέρδισε το
μεγαλύτερο βραβείο απ` όλα. Κέρδισε το
βραβείο της αγάπης όλων όσων τον γνωρίσαμε και μας κατάκτησε με το
μοναδικό προνόμιο των λίγων. Αυτών των εκλεκτών που περνούν από τη
ζωή και μένουν στον πιο πολύτιμο χώρο που μπορεί να φυλάξει κάποιος
μια μνήμη. Την καρδιά μας.
Από πεποίθηση
εργένης είχε μιαν ιδιαίτερη αγάπη για τις οικογένειες της αδερφής και του
αδερφού του και δοξολογούσε τον Θεό που στάθηκε τυχερός να έχει μέχρι την
τελευταία στιγμή τον αδερφό του τον Αντρέα που είχε γίνει ο φύλακας
άγγελός του. Είχε μιαν αίσθηση αξιοπρέπειας και μ` αυτή αντιμετώπισε και την
ασθένειά του .
Θυμάμαι που μια από τις
κοντινές στο τέλος του ημέρες είχα πάει να τον δω. Άνοιξε ένα μπουκάλι ακριβό
κρασί και μου είπε. Ας ευχηθούμε για τη φιλία.
Για τη μακροημέρευση –είπα
καθώς τσουγκρίζαμε τα ποτήρια-κολονάτα καθώς άξιζε για τέτοιο κρασί.-με κοίταξε
για λίγο και δεν απάντησε , όμως μου φάνηκε σα να υγράθηκαν
τα μάτια του και μου μετάδωσε τη συγκίνηση του κι εμένα
Βιάστηκα να αλλάξω κουβέντα.
Μακροημέρευση !Κάθε που το
σκέφτομαι θυμάμαι τα « Κεριά » του Καβάφη: Τι γρήγορα που τα σβηστά κεριά
πληθαίνουν!
Στον
παράδεισό σου φίλε Χάρη μνημόνευέ μας όπως σε μνημονεύουμε κι εμείς.
Σταύρος Ιντζεγιαννης
Πάτρα 22 Σεπτέμβρη 2019
Δημοσιεύτηκε 21st September
2019 από τον χρήστη stiv
0
Προσθέστε ένα σχόλιο
Θεατρικό
σχόλιο από τον
Σταύρο Ιντζεγιάννη
ΆΣΚΗΣΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ
Θεατρικό σχήμα «Ρεφενέ»
Πάνθεον
Έχοντας στη φιλοσοφία του το
προσκοπικό μας: Πάντα καλύτερα , πάντα ψηλότερα ο Γιάννης Γεωργακάκης τολμά
αυτή τη φορά με βάση το ανθρώπινο υλικό-που εν πολλοίς ο ίδιος
δημιούργησε στα 20 χρόνια της παρουσίας των «Ρεφενέ» στα θέατρο-να σκηνοθετήσει
και να παρουσιάσει ξεφεύγοντας από την πεπατημένη . Μια μαύρη κωμωδία
υψηλών απαιτήσεων.
Με τη συνδιοργάνωση
της «Κιβωτού της αγάπης» και του θεάτρου Πάνθεον παρουσιάζει την πολυπαιγμένη
στα Ευρωπαϊκά θέατρα Άσκηση Ετοιμότητας(ο Ελληνικός τίτλος) του Λουίτζι Λουνάρι
.
Τρία πρόσωπα ο
Συνταξιούχος στρατιωτικός (Κατερίνα Λειβαδά) , ο βιομήχανος (Θεόδωρος
Σιδέρης) και ο καθηγητής (Αντώνης Παπαγεωργίου) βρίσκονται σε μια αίθουσα
της Πάτρας από ένα λάθος στη διεύθυνση και αυτοσυσταίνονται-
αυτοαναλύονται- προσδιορίζοντα, μέσα από μια σειρά εξομολογητικών παρεξηγήσεων
που προκαλούν ένα εκρηκτικό γέλιο από τις απιθανότητες και τις ατάκες
που άθελά τους, τους ενώνουν.
Χαρακτηριστικό
άλλωστε αυτό,της μαύρης κωμωδίας, που αποτελεί οικείο θέμα στη Γαλλοσαξονική
αντίληψη του χιούμορ. Διαφορετικοί εμείς.
Για αυτό άλλωστε και ο
Γεωργακάκης τολμά να παρουσιάσει αυτή την θεατρική εκδοχή επίκαιρη –θα
έλεγα-σαν παράλογο στους παράλογους καιρούς μας. Ένα διάλειμμα που βοηθά
τον θεατή να ξεφύγει από τη χαώδη και μπερδεμένη πολιτική ζωή μας με τα
πάθη και …τα λάθη της. Ο θεατής γελά από τη καρδιά του με την παρουσία
της σοβαροφάνειας του ταγματάρχη που αποτελεί τον κύριο άξονα της
βραδιάς, με την πληθωρική παρουσία της Κατερίνα Λειβαδά, του
έμπειρου πια εκρηκτικού βιομήχανου (Θεόδωρου Σιδέρη) και με τον
Αντώνη Παπαγεωργίου (Καθηγητή) ο οποίος συνδυάζει επιτυχημένα τη σκηνική άνεση
με το μέτρο. Συνδυασμός απαραίτητος στο είδος της «Μαύρης κωμωδίας» που
βγάζει το γέλιο μέσα από το σοβαρό και τον σκεπτικισμό από το
απρόσμενο. Πρώτη παρουσία η δροσερή και άνετη στον σύντομο ρόλο της η Ελίνα Δημητριάδη
-καθαρίστρια.
Ο θεατής φεύγει ανακουφισμένος
ξεφεύγοντας έστω για λίγο από το άγχος των ημερών.
Όλοι οι συντελεστές
του έργου πέτυχαν στο πείραμα
του σκηνοθέτη (Γεωργακάκης) που τους παρέσυρε στο δικό του τόλμημα. Ένα θέατρο
γέλιου αλλά και προβληματισμού που ήδη συζητείται έντονα στο θεατρόφιλο κοινό
της Πάτρας. Ένα θέατρο Ευρώπης.
Σταύρος Ιντζ
Δημοσιεύτηκε 17th September
2019 από τον χρήστη stiv
0
Προσθέστε ένα σχόλιο
σχολιαζοντας λογοτεχνια-ΤΑΚΗ ΤΣΟΝΑΚΑ
ΤΑΚΗ ΤΣΟΝΑΚΑ
ΠΟΥ ΕΚΑΝΑ ΛΑΘΟΣ
ΦΡΟΣΑΚΙ …ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΟΥΤΑΝΕΛΙ
Αν προσπαθώ να
σχολιάσω δύο βιβλία μαζί, του Τάκη Τσονάκα ( Που έκανα λάθος –Το
δόντι. Πάτρα 2016 και Φροσάκι το… άγιο πουτανέλι-Συλλογές Αθήνα 2018
) είναι γιατί έχουν έναν κοινό τόπο. Είναι αυστηρώς ανθρωποκεντρικά. Και τα δύο
συναρτώνται στον κοινό άξονα : άνθρωπος. Ο πάσχων ή ενεργών άνθρωπος .Ο
διαχρονικός άνθρωπος στη διαδρομή της βίωσής του ως κοινωνικό όν.
Σίγουρα για τον οιονδήποτε
αναγνώστη που ψάχνει στο βιβλίο μια ευχάριστη ή δακρύβρεκτη ιστορία είναι ένα
μυθιστόρημα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον που διαβάζεται απνευστί. Ιδιαίτερα το
«Φροσάκι το άγιο πουτανέλι» που ο τίτλος του αποτελεί μια πρόκληση με την
αντίφαση. Άγιος –πουτανέλι».
Ωστόσο για τον
φιλαναγνώστη για τον οποίον το μυθιστόρημα ή το διήγημα αποτελεί ερέθισμα για
σκέψη (αποφεύγω την κοινότυπη πια «προβληματισμό») ή αφορμή για έναν εσωτερικό
διάλογο με τις ιδέες του ή τα πιστεύω του και τα δύο αποτελούν βάση γα
διερεύνηση. Το μεγάλο διαχρονικά ερώτημα: Τι είναι
αυτό που κανοναρχεί, ποδηγετεί και διαμορφώνει την παρουσία μας στη
ζωή. Τι είναι αυτό που σφραγίζει τη διαδρομή μας και αποτυπώνει το στίγμα μας
εν τόπω και χρόνω.
Οι θρησκευόμενοι λένε
ο Θεός. Η υπέρτατη δύναμη, που θεωρούν την παρουσία του καταλυτική εν παντί και
πάντα και η οποία επεμβαίνει σε κάθε μας πράξη, φανερώνοντας το θέλημά του. «Αν
θέλει ο θεός» το λέμε συχνά .
Οι Μουσουλμάνοι λένε η
Μοίρα. Το κισμέτ. Το πεπρωμένο του καθενός. Αυτό που λέμε «φυγείν αδύνατο». Στα
Ρουμπαγιάτ ο Ομάρ Καγιάμ γράφει «πως το μπορείς εμένα αντάρτη να με
λες αφού δεν τρέμει δάχτυλο χωρίς να το θελήσεις (μετάφραση Π. Χρονόπουλου). Γι
αυτό άλλωστε και θεωρούμε τους Ανατολίτες μοιρολάτρες.
Οι βουδιστές έχουν κάτι
ανάλογο το κάρμα. Σύμφωνα με τον Ινδουισμό-Βουδισμό
το κάρμα μαζί με άλλους λόγους όπως η κληρονομικότητα, η φύση ή
γαλούχηση είναι οι παράγοντες που συνεισφέρουν και διαμορφώνουν τη
μοίρα των ανθρώπων
( Wikipedia).
Οι
αγνωστικιστές πάλι αναφέρονται στις συμπτώσεις που τις θεωρούν καθοριστικές για
την πορεία του ανθρώπου.
Ο Τάκης
Τσονάκας δίνει τα δεδομένα με τα οποία καλείται ο αναγνώστης να απαντήσει και
τα οποία χαρακτηρίζουν αυτό το ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διαμόρφωση
του μύθου αλλά και το σπουδαιότερο υπογραμμίζουν το ρόλο της λογοτεχνίας ως
μέσο διερεύνησης και σκεπτικισμού-διαλόγου-γύρω από τον άνθρωπο και
την παρουσία του στη γη.
Ποιός διαμορφώνει
τη ζωή μας. Ποιος κανοναρχεί την πορεία μας και μας εξουσιάζει-
ευθύνεται για τα βήματά μας από τη γέννηση ως τον θάνατο ;Ο Θεός; Η μοίρα; η κληρονομικότητα. ή τάχα είναι οι συνθήκες,
αυτό το κοινωνικό γίγνεσθαι που μας αναγκάζει να βαδίζουμε στην ευθεία ή να
λοξοδρομούμε πολλές φορές σε παράδρομους που ούτε είχαμε
υποψιαστεί την ύπαρξή τους ή τέλος κάποια γονίδια που
κουβαλάμε –ίσως ανυποψίαστοι- από τα βάθη του χρόνου και μας αναγκάζουν σε μια
ακούσια υποταγή;
Ο Γιάννος (που έκανα λάθος ;) ζει
και επηρεάζεται θετικά ή αρνητικά κάθε φορά από τις επικρατούσες συνθήκες ή
ιδεοληψίες από τη δικτατορία και τον «Μακαρθισμό» κατά του κομμουνισμού για να
τον ανταλλάξει απογοητευμένος με τον χιλιασμό που του υπόσχεται ένα
ψευδεπίγραφο παράδεισο. Θα ξεφύγει από τη μέγγενη για να περάσει-
αδύναμος. απαίδευτος, συχνά παρασυρόμενος από επιφανειακές καταστάσεις και
μεγαλοστομίες παραμυθιών στο στρατόπεδο του κομμουνισμού ώσπου απογοητευμένος
για πολλοστή φορά θα καταφύγει στη θρησκεία που σ` αυτή θα αναζητήσει
ύστερα από την περιπλάνηση του στο κόσμο των φανατισμών τη μόνη
–καθώς νομίζει- αλήθεια και την ηρεμία.
Πάντως
πέρα από όλα αυτά η μυθοπλασία δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη
να γνωρίσει ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την Ελληνική ζωή ανάμεσα από
πολέμους-δικτατορίας-μίση και πάθη –θα έλεγα λάθη-του νεώτερου
ελληνισμού και αυτό αποτελεί μια άλλη όψη της πορείας μας μέσα στον χρόνο και
της συνεισφοράς του συγγραφέα στη γνωριμία του αναγνώστη με την ιστορία όχι
όπως την καθορίζουν τα ιστορικά εγχειρίδια αλλά όπως τη βιώσαμε ή
ζήσαμε τον απόηχό τους οι νεώτεροι.
Αντίθετα
στο «Φροσάκι το άγιο πουτανέλι», ζωή παίζει με τον άνθρωπο όπως
η γάτα με το ποντίκι. Τον αφήνει για λίγο να συνέλθει και εκεί
που νομίζει πως επιτέλους ξέφυγε τον αρπάζει πάλι στα νύχια της.
Η
ιστορία εκτυλίσσεται σε 130 σε σελίδες από τις οποίες οι 30 πρώτες
παίζουν το ρόλο μιας εισαγωγής στο δράμα που ακολουθεί. Τρεις
γυναίκες η γιαγιά- Φρόσω, η μάνα Διαμάντω η κόρη της το Φροσάκι και
το νεογέννητο μωρό της αποτελούν τον κρίκο μιας αλυσίδας που αδύναμος κρίκος
της είναι αυτή, η κόρη –το Φροσάκι της οποίας η ζωή δίνει στον συγγραφέα την
ευκαιρία για μια περιπλάνηση στον κόσμο της εύκολης ( ή τάχα δύσκολης;) ζωής
στον κόσμο των προαγωγών –των νταβατζήδων κατά την αγοραία έκφραση - που πωλούν
ή αγοράζουν – εκμεταλλεύονται την ανθρώπινη ζωή όπως ένα αντικείμενο (res).
Από
τον έναν στον άλλον, από το ένα ξεγέλασμα στο άλλο, η ζωή –γάτα-παίζει με το
ποντίκι της –άνθρωπο! Το αρπάζει- το αφήνει για λίγο να ξεγελαστεί
ότι γλίτωσε και το ξαναρπάζει στα νύχια της.
Σε
130 σελίδες ο Τάκης Τσονάκας επιχειρεί μιαν ανατομία στη
ζωή της μαστρωπίας. Η αγοραπωλησία – το ξύλο ο εξευτελισμός , ο
εξαναγκασμός όλα με την υπόσχεση «να μαζέψουμε λεφτά να παντρευτούμε».
Το τέλος φυσικά είναι αναπόφευκτο. Τα οψόνια γαρ της αμαρτίας
θάνατος. Ο ηθικός πρώτα και ο σωματικός μετά .
Μαζί με
όλα αυτά η ζωή της γειτονιάς .Οι συμπονετικές γειτόνισσες. Η
κουτσομπόλα φαρμακομύτα. Ο κοινωνικός περίγυρος.
Η
άκρα περιγραφικότητα, τα ιστορικά στοιχεία, η ανατομία
της κοινωνικής μας ζωής στον 20 αιώνα πέρα από την
ωραιοποιημένη επιφάνεια στοιχειοθετούν και υπογραμμίζουν με τα δύο
μυθιστορήματα (Που έκανα λάθος-Φροσάκι το άγιο πουτανέλι) την αξία της
λογοτεχνίας στη διαμόρφωση της σκέψης μας και συμβάλουν με τον τρόπο
τους στη σύγχρονη κοινωνική διανόηση. Από τη μια μεριά το ενδιαφέρον ανάγνωσμα
και από την άλλη η αποτύπωση της αθέατης αλλά ωστόσο υπαρκτής
πλευράς της κοινωνικής ζωής.
Όλα αυτά
κανοναρχούν τον σκεπτικισμό του αναγνώστη και τοποθετούν τον συγγραφέα στους
κύκλους της σύγχρονης διανόησης.
Σταύρος Ιντζεγιαννης
Πάτρα Αύγουστος 2019
sindzeyan@ Yahoo.gr
Δημοσιεύτηκε 27th August
2019 από τον χρήστη stiv
0
Προσθέστε ένα σχόλιο
ΛΑΜΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ
Αλέξανδρος
Πλάτων Δέλτα
Διάβασα
καθυστερημένα σε μια έκδοση του 2012 το πόνημα του Αλέξανδρου Πλάτων
Δέλτα – φιλολογικό, του Αλέξανδρου Δημόπουλου- το «Λαμόγια και Τηλεόραση»
εκδόσεις Οσελότος. Μια γροθιά –πιο σωστά μια σιδερογροθιά-ίσως ακόμη πιο σωστά
ένα πυρακτωμένο σίδερο που χώνει βαθιά όχι στον αντικατοπτρισμό της
σύγχρονης κοινωνικής μας ζωής όπως αυτή παρουσιάζεται στον καθρέφτη
της ψευδεπίγραφης αυταρέσκειας μέσα από τους κατευθυνόμενους δέκτες της τηλοψίας,
αλλά όπως η ίδια η συνείδησή μας τους βιώνει ή τους ανέχεται στις
μυστικές ώρες του απολογισμού μας ενώπιος ενωπίον με τον εαυτό μας.
Τολμηρός, καυστικός,
ασυμβίβαστος χωρίς να δέχεται τα ελαφρυντικά ενός κατ επίφασιν πρότερον έντιμου
βίου χώνει το σίδερο όσο γίνεται πιο βαθιά να καυτηριάσει το
διαχρονικό, κοινωνικό μας τηλεοπτικό μας εν πολλοίς,
απόστημα.
Δε μασά τις
λέξεις .Δεν χαρίζεται σε κανέναν .Δε φοβάται τους χαρακτηρισμούς. Δεν
ωραιοποιεί ή καταστάσεις. Τολμά και τραβά τις κουρτίνες – θα
έλεγα αφαιρεί τις προσωπίδες -και ξεσκεπάζει την ασκήμια σε κοινή
θέα. Μια θέα που τρομάζει.
Μαχαίρι η
αλήθεια και να σφάζει γράφει ο Παλαμάς και να ο Αλέξανδρος Πλάτων Δέλτα με το
Λαμόγια και Τηλεόραση το κρατά και σφάζει. Και μάλιστα χωρίς βαμβάκι!!!
Αν δε φοβάστε να
διαβάζετε την αλήθεια - επειδή μας αφορά όλους λέω-ζητήστε το να το
βρείτε και να το διαβάσετε
Σταύρος Ιντζεγιάννης
Δημοσιεύτηκε 22nd July
2019 από τον χρήστη stiv
0
Προσθέστε ένα σχόλιο
ΣΤΟΝ ΚΑΜΒΑ ΤΩΝ ΑΙΏΝΩΝ
Γαλάτεια
Βέρρα
Ποίηση
Η Γαλάτεια Βέρρα
κυκλοφόρησε τη νέα ποιητική της συλλογή (έκτη κατά σειρά από το
2011) με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Στον καμβά των αιώνων»
Στο γνώριμο ύφος
της που μορφοποιεί τον συναισθηματικό της κόσμο στον ποιητικό καμβά
μιας τοιχογραφίας εικονοποιώντας συναισθήματα που γεννιούνται από
φευγαλέες εικόνες, πρόσωπα, γεγονότα. Ένας ήχος, φαγγότου, ένας
ταχυδρόμος με τη τσάντα του, δυο σταγόνες βροχής σ` ένα πάρκο, όλα αυτά που
αποτελούν το δημιουργικό υπόβαθρο των συναισθημάτων που γεννιούνται σε μια
δεδομένη στιγμή. Αυτό το «εν τόπω και χρόνω» της έμπνευσης.
Ένας βαθύτατα
συναισθηματικός κόσμος διαπερνά τον στίχο όπως κι στις άλλες
συλλογές της.
Ακραία συμπύκνωση,
σε μια αφαιρετική γραφή όπου δεν περισσεύει λέξη. Σχεδόν τηλεγραφική
έκθεση συναισθημάτων.
Η αφαίρεση στην οποία
θητεύει και τη βοηθά να εκφράζεται αποτελεί για τον αναγνώστη μια
πρόκληση να μπει στην ουσία της έμπνευσης και
να του επιτρέψει
να ανακαλύψει τα προσωπικά του
συναισθήματα και να
αναδημιουργήσει μια προσωπική
θεώρηση στο δημιούργημα του ποιητή στον δικό του καμβά.
Αυτό άλλωστε
αποτελεί το ζητούμενο της ποιητικής δημιουργίας που σε
οδηγεί να ανακαλύψεις την ομορφιά ή την αλήθεια αναλύοντας πίσω από τα
φαινόμενο την ουσία, ανακαλώντας στιγμές οικείες της προσωπικής σου
βιωματικής (σελ 96) Στην αποθήκη των στιγμών πέρασα το βράδυ / το
λιγοστό φως κρατούσε / συντροφιά στα πεπραγμένα…»
Γενικεύοντας
παρατηρείς το λεκτικό της θησαυροφυλάκιο, που τη βοηθά να
μεταπηδά από μια εικόνα στην άλλη, δίνοντας την εντύπωση
μιας μέλισσας , που από άνθος σε άνθος γονιμοποιεί τα
αισθήματα ακινητοποιώντας το χρόνο πάνω «στον καμβά των αιώνων »
κρατώντας πάντοτε μιαν αυτοτέλεια του κάθε τετράστιχου και
οδηγώντας το σύνολο από σελίδα σε σελίδα σε γενίκευση.
Ένα πολύχρωμο κέντημα από εκείνα που στόλιζαν τους τοίχους των πατρικών μας
σπιτιών.
Σε ένα μικρό
τετράστιχο «Τα γάντια» εντυπωσιάζει ο τρόπος που
εξωτερικεύει τη διαπάλη του εσώτερου κόσμου με τον φαινόμενο «τα γάντια που
φορούσε τον χειμώνα θέρμαιναν ικανοποιητικά τα δάχτυλα!» Η ζέστη –
το κρύο!
Στις προσωπικές μου
αναγνώσεις κρατώ μια προτίμηση στο ωραιότατο (σελ 91)
όπου «Ξυπνώ. Το χέρι μου κρατά ο ουρανός…» και στο 66 όπου η πικρή
αλήθεια αντιμάχεται την κατά συνθήκη «Η ουσία πάντοτε θα δραπετεύει…»
120 ποιήματα –
δημιουργίες (εκδόσεις Γαβριηλίδης 2019) αποτελούν την 6η κατάθεσή
της στον ποιητικό μας χώρο.
Καλοτάξιδο !
Σταύρος Ιντζεγιάννης
Δημοσιεύτηκε 25th June
2019 από τον χρήστη stiv
0
Προσθέστε ένα σχόλιο
ΙΣΤΟΡΙΚΑ-ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Παναγιώτη .Θ .Παπαθεοδώρου
Θεολόγου- Επιτ. Διευθυντή β/
βάθμιας Εκπαίδευσης
Την ιστορία όπως δεν
την γράφουν οι ιστορικοί μελετητές ή οι εθνικές –απαραίτητες ωστόσο-
μυθοπλασίες των κρατών, καταγράφει και αφηγείται σε
ένα ιστορικό , λαογραφικό, φιλολογικό, συνάμα δοξαστικό του γενέθλιου τόπου,
πόνημά του 160 σελίδων ο θεολόγος και επί τιμή εκπαιδευτικός κ. Παναγιώτης .Θ.
Παπαθεοδώρου.
Μια καταγραφή που σκοπός της
είναι να διασώσει
την ιστορία όπως τη βίωσαν οι ίδιοι οι
πρωταγωνιστές, «εν τόπω και χρόνω». Και η μαρτυρία τους αποτελεί την αδιάψευστη
πηγή πληροφοριών.
Αυτή την ιστορία
όπως την έζησε και όπως διασώθηκε στη μνήμη του, καταγράφει με το πόνημά του ο
κ Παναγιώτης Παπαθεοδώρου. Βίωμα ενός μικρού παιδιού -σχολιαρόπουλου
ακόμη- που γνώρισε την απάνθρωπη όψη του πολέμου στην τρυφερή του ηλικία..
Στο ιστορικό
–βιωματικό του πόνημα – ο συγγραφέας αφηγείται βιώματα της κατοχής στο χωρίο
του «Κρυόβρυση Ηλείας», που αποτελούν σημαντικά
στοιχεία ΙΣΤΟΡΙΚΑ-ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ
Παναγιώτη .Θ .Παπαθεοδώρου
Θεολόγου- Επιτ. Διευθυντή β/
βάθμιας Εκπαίδευσης
Την ιστορία όπως δεν
την γράφουν οι ιστορικοί μελετητές ή οι εθνικές –απαραίτητες ωστόσο-
μυθοπλασίες των κρατών, καταγράφει και αφηγείται σε
ένα ιστορικό , λαογραφικό, φιλολογικό, συνάμα δοξαστικό του γενέθλιου τόπου,
πόνημά του 160 σελίδων ο θεολόγος και επί τιμή εκπαιδευτικός κ. Παναγιώτης .Θ.
Παπαθεοδώρου.
Μια καταγραφή που σκοπός της
είναι να διασώσει
την ιστορία όπως τη βίωσαν οι
ίδ για τον όποιον ιστορικό μελετητή της κατοχικής
τραγωδίας της Ελλάδος, τόσο από τα Ιταλικά όσο και τα
Γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Αυτή η λαίλαπα που τόσο στοίχησε σε
μια ειρηνική χώρα όπως η Ελλάδα μας.
Γράφει για την
έλευση των Γερμανών. « Οι κατοικοι από φόβο εγκατέλειψαν τα σπίτια
τους και κατέφυγαν στις πλαγιές των βουνών, το δάσος και στις σπηλιές της
περιοχής…. Εμείς τα μεγαλύτερα παιδιά πήραμε στους ώμους
τα μικρότερα αδέρφια μας ενώ οι γονείς μας φορτώθηκαν τις
προμήθειες γιατί δεν ξέραμε πόσες μέρες θα είμαστε ξεσπιτωμένοι…»
και συνεχίζει «Αντί για δοξαστικά και αναστάσιμους ύμνους ήχησαν ριπές
πολυβόλων και ομοβροντίες όλμων…» (Πάσχα 1943)
Στα ιστορικά ανάλεκτα του κ
Παπαθεοδώρου, θα βρει ο αναγνώστης πολύτιμα λαογραφικά στοιχεία -ξεχασμένα
πολλά από αυτά πια-όπως τα ήθη και έθιμα του χωριού του (Κρυόβρυση Ηλείας) ,
τους νερόμυλους, τα αγροτοποιμενικά (άγνωστα εν πολλοίς σε μας) όπως τα
παρωνύμια, δημογραφικά ενδιαφέροντα που δείχνουν την εξέλιξη του χωριού, η
αποσυμπίεση του εδάφους από την οποία φάνηκε μια τρύπα (Δρακότρυπα)
και δημιούργησε τον μύθο του Δράκου που έτρωγε τους ανθρώπους και την ωραία
ιστορία του ξένου που φάνηκε στο χωριό και άρπαξε την παπαδοπούλα !!!. Tα τοπωνύμια της περιοχής που έχουν το ιδιαίτερο
ενδιαφέρον τους, γιατί ερμηνεύουν τους απανταχού της Ελλάδας ονομασίες των
τόπων, που όπως καταγράφηκαν διασώζονται μέχρι σήμερα. Ακόμα οι
ονομασίες των αιγοπροβάτων και ο τρόπος του σημαδέματος (στ` αφτί) για να μη
μπερδεύεται η ιδιοκτησία.
Πολλά από αυτά είναι γνωστά
σε όσους προέρχονται από κτηνοτροφικές περιοχές και πρόλαβαν να τα ζήσουν, πριν
ο άνεμος της αστικοποίησης της κοινωνίας, τα εξαφανίσει.
Θεολόγος ο κ
Παπαθεοδώρου ασχολείται ιδιαίτερα με τους Ναούς του τόπου, τη λατρεία των
τοπικών Αγίων και ιδίως με την ενορία η για την οποία γράφει « Κέντρο της
ενοριακής ζωής ήταν και είναι ο Ναός της ενορίας του οποίου φέρει και το όνομα.
Αυτός δεν είναι μόνο το κέντρο της λατρείας της ενορίας, αλλά και το κέντρο της
διδακτικής ,φιλανθρωπικής και της καθόλου κοινωνικής της δράσεως…
Αποστολή της ενορίας είναι να γίνει το εργαστήριον αγιότητος και
ιατρείον πνευματικόν… η ένταξής μας στην ενορία αποσκοπεί στο να γίνει η ζωή
του Χριστού και δική μας ζωή»
Μια ωραία ρομαντική ιστορία
καταγράφει ο κ Παπαθεοδώρου. Το Τουρκόπουλο που περιμάζεψε και έσωσε ο παπάς
του χωριού και που αργότερα έγινε ο Αγάς της περιοχής, αλλά μη
ξεχνώντας την ευεργεσία του παπά, την ανταπέδωσε μέσω του ευεργέτη του
φροντίζοντας το χωριό.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον
παρουσιάζει το κεφάλαιο για τους κλέφτες και την αστυνομία που προσπαθούσε να
εξαλείψει το φαινόμενο της ληστείας κατάλοιπο της Τουρκοκρατίας αλλά και το
αφοριστικό του Δεσπότη για τους ζωοκλέφτες!!!
Δεν παραλείπει ένα φιλολογικό
–οιονεί-μνημόσυνο για τον αείμνηστο Κώστα Παπανικολάου τέκνο της
Κρυόβρυσης για τον οποίο και το λαογραφικό του έργο του γράφει !
«Το λογοτεχνικό έργο του
Ντίνου Παπανικολάου χωρίς να χάνει την αισθητική του αξία γίνεται ένα παλίμψηστο
διακειμένων. Μια διαρκής διαδικασία παράθεσης των λόγων και των αντίλογων της
περιοχής που αναφέρονται. Ένα ηχείο της σύνθεσης και της
πολύπλοκης κοινωνικής πραγματικότητας
Στο τέλος του πονήματος ο
συγγραφέας παραθέτει ένα σύντομο ενδιαφέρον λεξικό της ντοπιολαλιάς.
Τελικά νομίζω πως είναι ένα
πόνημα απαραίτητο για όποια βιβλιοθήκη του τόπου αλλά και γενικότερα των
μελετητών της εποχής !
Σταύρος
Ιντζεγιαννης
Δημοσιεύτηκε 17th June
2019 από τον χρήστη stiv
0
Προσθέστε ένα σχόλιο
ΚΡΙΤΙΚΗ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΙΝΤΖΕΓΙΑΝΝΗ
ΒΑΣΙΛΗ
ΚΑΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
ΠΟΙΗΣΗ
ΛΕΥΤΕΡΗ
ΠΟΡΕΊΑ
Καθυστερημένη (έκδοση
2015) μα πάντα επίκαιρη ήρθε στα χέρια μου η ποιητική συλλογή του Πρωτοψάλτη –
καθηγητού της Βυζαντινής –λογοτέχνη- δημοσιογράφου θα έλεγα γενικά του
σύγχρονου διανοητή και ακούραστου πνευματικού εργάτη Βασίλη Καυκόπουλου .
Μια γενική θεώρηση της
ποιητικής του δημιουργίας είναι ότι πρόκειται για ένα κάλεσμα σε ένα αγώνα όχι
με τη μορφή της επανάστασης, αλλά της υπεράσπισης της ιδεολογικής του υπόστασης
και της εναντίωσης στην καταφορά που παρασέρνει τον σύγχρονο άνθρωπο (ή τάχα τον
διαχρονικό;) στον κατήφορο των νέων καιρών. Ένα κάλεσμα που καλεί
τον άνθρωπο «μην είσαι δισταχτικός, στο ιδεολογικό κονταροχτύπημα»
Και « ημιθανής μην είσαι, γιατί έχεις
ψυχή-( σελ 20) αφού απέναντί σου « οι γενίτσαροι των ονείρων μας
καραδοκούν με το δάχτυλο στη σκανδάλη ( Ανεμορριπές σελ 39).
Αυτός ο αγώνας
διατρέχει τη συλλογή από την αρχή μέχρι το τέλος στα 47 ποιήματά του
η πιο σωστά τις 47 δημιουργίες του (με ισάριθμα
αφιερώματα σε φίλους ή προσωπικότητες των γραμμάτων μας) γατί δεν
πρόκειται για απλή ποίηση, αλλά στον κυριολεκτικό όρο ποιώ= Δημιουργώ.
Έχοντας στο
λεκτικό του θησαυροφυλάκιο μια εκλεπτυσμένη ποιότητα λέξεων καθαρού
λόγου επηρεασμένη κάποιες φορές από το βυζαντινό αναλόγιο που διακονεί (λ.χ.
οινόμελον- μελίκρατον) προσφέρει στον αναγνώστη την απόλαυση της ωραίας
ελληνικής γλώσσης που φευ τόσο ανέμελα δολοφονούμε στα χρόνια μας. Π.χ.
Βοσκηματώδης- ηπητής-αβρύνω, αιολοχαίτη, αικύπερως λιπόδμητη και άλλες
φροντίζοντας να δίνει και τις σχετικές επεξηγήσεις. Εξ άλλου τον ουσιώδη
ρόλο των λέξεων επισημαίνει ο αναγνώστης του από το τόσο χαρακτηριστικό ποίημα
του «Ξέφρενη πορεία» σελ 33-όπου « οι λέξεις έγιναν ερπύστριες / σ`
ανέμους μαύρους και θεοσκότεινους, έχουν επιβιβαστεί. -
Η καλημέρα μας έχασε την ομορφιά
της / και το δόσιμο των χεριών δεν έχει πια
καμία αξία / η υπογραφή μας χόρτασε ορνιθοσκαλίσματα…. Η
κοινωνικότητα , η συντροφικότητα, η αλληλεγγύη ξεπέζεψαν την ευθύνη μας… «κι
αυτό γιατί καθώς γράφει στη σελ΄19 (Το δίκιο που μας προσκαλεί) οι
εξουσιαστές δεν χόρτασαν, ήθελαν κι άλλες σάρκες, διψούν
για αίμα /
Καταγγελτικός ο λόγος
θυμίζει τον Παλαμά «μαχαίρι η αλήθεια και να σφάζει» καθώς μέσα από το λυρικό
στοιχείο και την γλωσσοπλαστική του δεινότητα με τη δύναμη της εικονοπλασία της
προβάλλει τολμηρή, θαρρετή, ανυποχώρητη θα έλεγα, η τοποθέτησή του
στο ρόλο του κριτή της καθημερινότητα που βιώνουμε με τις δυνάμεις του κακού να
ορθώνουν διαρκώς φραγμούς και εμπόδια « πρόσωπα –που καθώς γράφει-συνεφόρμορφα
επικοινωνιακά φοράνε παντού ομίχλη…»
Απέναντί
τους όμως ο στοχασμός κι η δράση κι η άλλη
τιμημένη πλευρά …/πάνω από τον βράχο / πέρα θαρρείς απ τον ορίζοντα
/ ένας νέος κόσμος προσμένει» ότι «Δεν θα υπάρχουν πια αδικημένοι / όλοι
λοιπόν στο δίκιο που μας προσκαλεί..»
Ωστόσο η συλλογή του Βασίλη
Καυκόπουλου (Λεύτερη πορεία) με το χαρακτηριστικό και εύγλωττο συμβολισμό του
εξωφύλλου που παραπέμπει ευθέως στην ελπίδα με το περιστέρι,
το γαρύφαλλο το χέρι που απλώνεται δεν θα είναι όπως θα νόμιζε από
την πρώτη επιδερμική ανάγνωση ο αναγνώστης απλά ένα
κάλεσμα ξεσηκωμού ενάντια στην αδικία και τον κατήφορο σ` αυτό που ο
ίδιος υπογραμμίζει τόσο εύστοχα «του λαού μας τάφοι θεοσκότεινοι σε μια
πορεία υποδούλωσης» σελ 26 .Στο φιλοσοφικό της βάθος
παραμένει η ελπίδα ότι τελικά «Ο ίμερος και η θαλπωρή ας κάνουν συγκοινωνούντα
δοχεία για ένα καλύτερο κόσμο...»
Αυτό ακριβώς τον καλύτερο
κόσμο υπηρετεί για όσους τον ξέρουμε, ο ίδιος, με την όλη του πορεία στην καθ`
ημέρα ζωή του με το λόγο και τις πράξεις του , την οικογενειακή του παρουσία
και την ιδεολογική του τοποθέτηση εν παντί και πάντα ο κ Καυκόπουλος
.Βαθύτατα θρησκευόμενος κρατά τον καταγγελτικό του
λόγο στο μέτρο που η Χριστιανική θεώρηση των πραγμάτων ζεύγνυται με
το χρέος του ανθρώπου να αγωνίζεται για το δίκιο και την ειρήνη έχοντας πάντα
στραμμένο το βλέμμα και τη σκέψη όπως γράφει στη σελ.17 « η σκέψη κι η καρδιά
σου / να`να παντα στραμμένες / στο δικό σου Θαβώρειο /για να μεταμορφώσεις και
να μεταμορφωθείς « καθώς γράφει στο αφιέρωμα του στον Σεραφείμ που όμως γενικεύεται στη
αναγωγή του με το χρέος και τη ελπίδα του καθενός μας για
το καλύτερο αύριο που θα αναδυθεί με τους αγώνες μας
Αξίζει αν δεν έχει ήδη
εξαντληθεί να το αναζητήσετε γιατί… είναι στο βάθος της ένα κάλεσμα
αγώνα για τον καθένα μας. Ένα ξεσήκωμα από την πολυθρόνα της ράθυμης
αποδοχής που φροντίζουν έντεχνα να μας καθηλώνουν οι εξουσιαστές των καιρών και
των πολιτικών ανομιών.
Σταύρος Ιντζεγιαννης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου