Σχολιαζοντας ομορφο όνειρο Χαριταντη

 

 

 

                                                     σχολιο

  ΟΝΕΙΡΟ ΜΟΥ ΟΜΟΡΦΟ

     Γιάννη Χαριτάντη

     Διηγήματα  

   10 αφηγήματα-διηγήματα- έρευνα  εσωτερικού χώρου ,  όπου στον άξονα ονειρική κατάσταση αναπτύσσεται ένας άλλοτε μονόλογος  σε μιαν ιδιόμορφη θέση (« αλήθεια  πως μετράει  ο χρόνος στο όνειρο; –Σου το είπα .Στο όνειρο τον χρόνο τον ορίζεις εσύ» Σελ 23 παιχνίδι με το όνειρο )μια θέση μεταξύ ύπνου και εγρήγορσης  ή διάλογος με το alter ego συχνά και με ένα υποθετικό τρίτο πρόσωπο που αντιπροσωπεύει τον σιωπηλό συνομιλητή ( …πόσο λίγο σε ξέρω…) καθώς και η καθαρά υπαρξιακή –κατά την άποψή μου -  αναπόληση κάποιου παρελθόντος χρόνου

    Προωθημένη γραφή πολύ μπροστά από τη εποχή μας ( παιχνίδι με το όνειρο) που δίνει ένα  ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον αναγνώστη αυτόν που ψάχνει μια καινούργια μορφή γραφής να ανανεώνει το κατεστημένο – συχνά  απελπιστικά μονότονο - τόσο θεματικά όσο και από την άποψη της  διατύπωσης.

   Εντυπωσιάζει η σύλληψη μιας αναπόλησης  –συχνά και με τη μεσολάβηση αγαπημένης μνήμης λ.χ  της μάνας-  που αποκαλύπτεται  μέσα από την αναμόχλευση του «τότε» και όπου  η προσθήκη των κειμένων του πανέμορφου  50^ου ψαλμού δίνει ένα μεταφυσικό τόνο στην όλη πρωτοτυπία.(Είναι η αιώρα στη σελ 98) που τη θεωρώ από τα ωραιότερα κείμενα προωθημένης  γραφής .

   Είναι εκπληκτικός ο τρόπος και η διηγηματική –ίσως αφηγηματική- κατάθεση που θα τη χαρακτήριζα με την επίκληση « de profuntis clamavi at te mea praeteritos »  καθώς το παρελθόν χαρακτηρίζεται όχι ως κάτι περασμένο -ανεπίστρεπτο αλλά με μια αγάπη και τρυφερότητα που θυμίζει τις «ιδανικές μορφές  κι αγαπημένες» που γράφει ο Καβάφης  και ανακαλείται ως κύρια συστατικό αναπόσπαστα   συνδεδεμένο με το σήμερα.

   Γενικά  το «όνειρό μου όμορφο» του Γιάννη Χαριτάντη αξίζει να διαβαστεί και να μελετηθεί για την πρωτοτυπία της γραφής του ,  που προσθέτει έναν καινούργιο δρόμο στη γραμματολογία  , αλλά και γιατί ξεχειλίζει από τρυφερότητα  -κάτι που άλλωστε είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του συγγραφέα για όσους τον γνωρίζουμε .Το άλλο είναι η άκρα περιγραφικότητα ( γνώρισμα του πεζογράφου άλλωστε) που σε βάζει στο βάθος  της σκέψης του. Σαν να σκηνοθετεί την εικόνα που θέλει να ζήσεις μαζί του. Γράφει στη σελίδα 35- το ταξίδι- περιγράφοντας τον ρόλο του ονείρου στη ζωή . «Κάπως  έτσι είναι το όνειρό μου πάνω στο καράβι μου. Είναι το  όριο ανάμεσα στην ανακουφιστική ραστώνη της νύχτας και στην επώδυνη σκληρότητα της  πραγματικότητας  της μέρας. Είναι η άλλη ματιά στα πράγματα, αυτή που διστάζει να βγει στο αληθινό φως για να φανερώσει τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες»

 Κι αλλού «Κάποιες στιγμές»σελ73. «Υπερβολές θα μου πεις, αλλά το αλατοπίπερο της ζωής  είναι η υπερβολή , το ρίσκο, ο κίνδυνος, η αληθινή εξομολόγηση, γιατί όλα αυτά είναι η ακτινογραφία της ψυχής .

   Και κάτι ακόμη που όμως κινείται ανάμεσα στο συμφωνώ –διαφωνώ του αναγνώστη: «Μ` αρέσει η αμαρτία της σκέψης γιατί απεχθάνομαι τη λέξη αμαρτία που εγώ τη μεταφράζω ως ανελευθερία»( σ.σ Μα η αμαρτία είναι ακριβώς η ελευθερία ή εναντίωση στην κατεστημένη ηθική ή ό,τι άλλο αποτελεί θέσφατο. Η αμαρτία  αποτελεί μιαν επανάσταση στα κρατούντα. Νομίζω!»  

  Όπως και να έχει-any way που λένε οι νεοέλληνες- το «ονειρό μου όμορφο του Γιαννη Χαριτάντη ( Εκδόσεις Φιλύρα . Αθήνα 2021) αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα κατάθεση στη Νεοελληνική γραμματεία που αξίζει όχι απλώς να διαβαστεί αλλά –προσωπική μου άποψη-να μελετηθεί

Σταύρος Ιντζεγιάννης

sundzeyan@gmail.com

Πάτρα .Δεκέμβρης 2021

Πορεία Ζωής Μαρκόπουλος

 

 

 

    ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ  ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

       ΠΟΡΕΙΑ ΖΩΗΣ

                                Πάτρα 2021

 

   Κυκλοφόρησε προ μηνών και ήδη συζητείται το καινούργιο πόνημα ( δεύτερο μετά το ιδιαίτερα ενδιαφέρον  πρώτο: Ανάλεκτα) του κ Δημητρίου Μαρκόπουλου. Ίσως σπάνια η εικόνα του εξωφύλλου, ο τίτλος και το περιεχόμενο αποτελούν το ένα τόσο σπάνια συμπλήρωμα του άλλου. Φανερό από τον τίτλο αλλά και από την εικόνα ότι πρόκειται για κείμενο  βιωματικό που ιστορεί –αφηγείται- τον κύκλο μιας ζωής. Της  ζωής του αφηγητή και της πορείας του μέσα στον χρόνο.

    Η χαρισματική γραφή  απορροφά  τον  ενδιαφέρον του αναγνώστη σχετικά και απαλείφει- θα έλεγα αποκαθιστά- το μειονέκτημα του προσωπικού  κειμένου, όπου το «εγώ» κυριαρχεί  από αρχής μέχρι τέλους , καθώς είναι φανερά τα  μεγάλα  πλεονεκτήματα του όλου.

  Πρώτον: Η γραφή έχει το χάρισμα της άνετης αφήγησης  που κάνει τον αναγνώστη να διαβάζει  τη μια σελίδα μετά την άλλη ασταμάτητα άλλοτε με  ένα χαμόγελο ιλαρότητας και άλλοτε με ένα δάκρυ, καθώς το κείμενο έχει μια μοναδική ροή. Η ζωή του αφηγητή  δεν έχει μια στατική μορφή αλλά το ένα επεισόδιο  προάγει σε ένα άλλο.- υπερπηδώντας εμπόδια. Θα μπορούσε να γίνει τηλεοπτικό επεισόδιο.

 Είναι άκρως παραστατική  η εικόνα που δίνει ο αφηγητής σχετικά με το ρόλο που παίζει ο δάσκαλος -πιο σωστά που έπαιζε ο δάσκαλος εκείνη την εποχή που δεν υπήρχε ο τρόπος της άμεσης επικοινωνίας-  στα χωριά. Ας μη κρυβόμαστε, ο δάσκαλος αποτελούσε και αποτελεί αμελητέα παιδαγωγική βαθμίδα  στην  εκπαιδευτική κλίμακα για την ελληνική πραγματικότητα. Ιδιαίτερα  στα απομακρυσμένα  χωριά όπου μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και των ανέσεων ο δάσκαλος – ο δασκαλάκος ναι- καλείται να διαμορφώσει τον αυριανό πολίτη και είναι αυτός που θα κάνει το παιδί –αυτό το ζυμάρι που έχει στα χέρια του-να αγαπήσει ή να μισήσει το σχολείο και τα γράμματα .Τη μόρφωση  γενικότερα.

   Ο δάσκαλος μαζί με τον παπά και τον πρόεδρο του

χωριού ήταν οι αρχές του τόπου και συχνά ο δάσκαλος δε δίδασκε μόνο τα παιδιά, αλλά και ολόκληρο το χωριό      

  Δεύτερο : Έχει τον τρόπο η γραφή κ Μαρκόπουλου να οδηγεί τον αναγνώστη σε μιαν άδηλη αλλ` ωστόσο υπαρκτή αναγωγή  από το εγώ στο εμείς  ή πιο σωστά από το εγώ του αφηγητή στο εγώ του αναγνώστη.

  Πράγματι, η ανάγνωση οδηγεί συχνά σε μιαν αθέλητη   αλλαγή των ρόλων. Αυτός έτσι. Εγώ τι θα έκανα; Μήπως είναι κάπως υπερβολική  αυτοπεποίθηση  «Οι Λαπαναγοί  αντί των Καλαβρύτων;» ή τάχα η διάθεση « να επιβάλλω  μια δική μου μορφή εκπαίδευσης εφαρμόζοντας  στην πράξη τα όσα σπούδασα;» ή τα όσα πρέπουν στον συγκεκριμένο τόπο και χρόνο.

 Τρίτον ίσως και σπουδαιότερο. Η «πορεία ζωής» όπως την καταγράφει ο κ Μαρκόπουλος  αποδεικνύει  στην πράξη αυτό που τόνιζαν οι Γάλλοι υπαρξιστές=vouloir c`est pouvoir =θέλω άρα μπορώ. Αποδεικνύει τη δύναμη του ανθρώπου -αν άνθρωπος είναι κατά Μένανδρο- που με την ευλογία του Θεού μπορεί να επιτύχει πράγματα που φαινόντανε  ακατόρθωτα.                                Τέταρτο : Ασκεί χωρίς να το προβάλλει και μια μορφή κριτικής για τα κρατούντα και όχι μόνο στην εκπαίδευση, στηλιτεύοντας με τον τρόπο του τα όσα  στραβά και ανάποδα υπήρχαν και –φευ- εξακολουθούν να υπάρχουν  αλλά αυτό θα αποτελούσε μιαν άλλη μορφή ανάλυσης ενδεχομένως  και κριτικής που δεν νομίζω ότι είναι στις προθέσεις του αφηγητή ούτε του σχολιαστή. Είναι ένα βιβλίο που μακάρι να μπορούσε να διαβαστεί από τη διδασκαλική ή την πολιτική μας κοινότητα. Αλλά ας μη ζητάμε  πολλά. Διαβάστε το θα το απολαύσετε όπως το απόλαυσα κι εγώ.

Σταύρος Ιντζεγιάννης                                                     Πάτρα  Δεκέμβρης 2021