Δ.Βεργιδη εικονες λεξεις .σκεψεις.

 

 

 

                                                    Μια προσπάθεια προσέγγισης από τον  

                                                    Σταύρο Ιντζεγιάννη

 

        ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΕΡΓΙΔΗ

      ( Εικόνες, λέξεις και σκέψεις)

  

     Ένας σύγχρονος ποιητής συχνά στις παρυφές ενός ποιητικού εξπρεσιονισμού σε μια  βιωματική ποίηση ο Δημήτρης Βεργίδης ,ποιεί στην πληρότητα του όρου, όπου ποιώ = δημιουργώ.

   Αυτή η ποίηση δεν είναι για τον καθένα – θα έγραφε ο Καβάφης.

   Χρειάζεσαι ποιητική παιδεία  ή συνεχή ανάγνωση- θα έλεγα ίσως μια γνωριμία -  για να μπορέσεις να συμπορευθείς συναισθηματικά μαζί του σ` αυτό το αδιάκοπο  πήγαιν` έλα από το χτες στο παρόν. Στην επιθυμία και την πραγμάτωση. Στην αναπόληση και στην παρατήρηση όπου τα συναισθήματα μεταγράφονται σε εικόνες με εφαλτήριο  τις λέξεις  και οι σκέψεις του αναλώνονται σε ένα  φιλοσοφικό στοχασμό που εξετάζει και αυτοεξετάζεται σε μια σε βάθος ενδοσκόπιση.

     Ο Βεργίδης ανήκει  στους ποιητές που διαβάζοντας προσπαθείς να συντονιστείς στον βηματισμό  τους, να εισχωρήσεις  στο βάθος του ψυχισμού τους, για να  οικειοποιηθείς την ενατένιση τους και να νοιώσεις αυτή τη μέθεξη που προσπαθεί ο  δημιουργός με το δημιούργημά του. Να νοιώσεις την έλξη που κάνει τον αναγνώστη να οικειοποιείται το ποίημα. Πιο σωστά να νοιώσεις  το δημιούργημα  σαν δημιούργημά σου. Να το ζήσεις .Γιατί αυτό ακριβώς είναι η επιτυχία του ποιητή δημιουργού.

  Σύντομος, κοφτός ο στίχος, εικονοποιεί  συναισθήματα και καταστάσεις .

 « Όταν θ` ακούς υπόκωφα  βουητά

Στου δρόμους με τις πίσσες και τα τσιμέντα.

όταν γροθιές κραυγές  φωτιές 

θα σκίζουν τον αέρα

Όταν ψυχές κορμιά και πέτρα

Θα γίνουν ένα

Τότε θα είμαι μαζί σου….  

…

  Η  χρονοθέτηση  διευκολύνει τον αναγνώστη να δει την ποιητική του πορεία από το 1978 (εννοώ τα δημοσιευμένα ή δημοσιοποιημένα ) μέχρι σήμερα,  όπου ο καταληκτικός  στίχος στο τελευταίο του ποίημα με τίτλο «Πράβι», υπογράφει όλη τη συλλογή. «Εικόνες , λέξεις , και σκέψεις η ζωή μας. Όμως θυμήσου οι λέξεις δεν γεννοβολάνε  χωρίς όνειρα και πάθη»

   Ακριβώς  σ` αυτούς τους στίχους, θεμελιώνεται η σκέψη του ποιητή , πάνω σε εικόνες –λέξεις- όνειρα με τον καταληκτικό στίχο  να παίζει τον ρόλο,  άλλοτε του κριτή κι άλλοτε του απολογητή σε μια ενώπιος – ενωπίω εξομολόγηση.

   «  Βουλιάξαμε στη διαλεκτική της ευκολίας

    Υποκλιθήκαμε στην αριθμητική της εξουσίας

    Σκοντάψαμε στον ορθολογισμό  της ρητορείας

…….  Εμείς  που κάποτε ονειρευτήκαμε  το πέλαγος» !

    Και η παραδοχή στο αριθ 15 «Επιβίωσα, αλλά δεν είμαι ο ίδιος» που δείχνει την επιρροή των εξωτερικών  συνθηκών και την αντοχή της πνευματικότητας  του ανθρώπου να τις αντιπαρέρχεται με τίμημα τη διαμόρφωση  της προσωπικότητάς του  

«Πειθάρχησα στην αόρατη  απειλή,

άντεξα τη μέγγενη των λέξεων,

την αποτρόπαια θλίψη των εικόνων

διέφυγα  από δυσπρόσιτους ατραπούς

διέσχισα πολυσύχναστα ναρκοπέδια….

αλλά δεν είμαι ο ίδιος!!!

 

Η παρουσία του alter ego, πανταχού παρούσα, αναπολεί ,στοχάζεται

  « Γιατί λες  άραγε

 Σπασμένες  αχτίδες πληγωμένες ,

  σφαδάζουν σε βρώμικα πεζοδρόμια;

Πως θες λοιπόν να δω στα μάτια σου

φόβων ανταύγειες  σ` απόκρυφα μέρη

….

  Ανάμεσα στα άλλα ένα διαμαντάκι Το «Σιγή ασυρμάτου» χαρακτηρίζει τον ποιητή που ψάχνει και ψάχνεται να βρει το  βαθύτερο νόημα της ύπαρξης, σε μια θα έλεγα υπαρξιακή αναζήτηση

«  Έντρομες πέτρινες λέξεις

Αστόχαστες  μαύρες κηλίδες

κλωσούν την πίκρα τους .

Στην άλαλη μοναξιά των κύκνων

Αναζητώντας  ματαίως το νόημά τους»

 

   Και αποκαλύπτει μια κρυμμένη τρυφερότητα κι ένα ρομαντισμό που αιφνιδιάζει ευχάριστα τον αναγνώστη με την

de profoundis ομολογία του

« Βαστάω ακόμα τις μνήμες.

Τότε που οι νύχτες

Σου έγνεφαν πονηρά.

Τότε που ξημέρωνε…» ‘Αλγος -Νο 7.

 

  Οι λέξεις κυριαρχούν στην νεότερη ποίησή του, όπου « βιδώνω  τις λέξεις  στο χαρτί

Λέξεις περίτεχνες καλοχτενισμένες…»

Κι αλλού σε αντιδιαστολή,  όπου το παρόν φαίνεται να αποσπά τη σκέψη του «Αυτές οι λέξεις μυρίζουν σαπίλα , τις κόβω προσεκτικά με το ψαλίδι να μη βρωμίζουν το νόημα που σιγοκαίει στο μαγκάλι της μνήμης. «αριθ.12»  και αλλού ..

«Οι λέξεις που αγαπήσαμε συνάδελφε

Κουράστηκαν κι αυτές .

Όπως  κι εμείς.

Άλλαξαν χρώμα και γεύση

Τις γδύσανε από το νόημά τους.

Τις πουλήσανε οι ρήτορες

Στις αγορές του κόσμου

Φτηνές πόρνες τις καταντήσανε.

   Αλλά

   «χωρίς το φόντο της σιωπής, ποιο είναι το νόημα της κραυγής» καταλήγει, θυμίζοντας σε παράφραση την παρατήρηση του Δαλάι Λάμα  «  Αν δεν υπήρχε η νύχτα πως θα απολαμβάναμε την ομορφιά τη; ημέρας ;»

 

   Η μνήμη που συχνά κυριαρχεί στην ποιητική του, παίζει τον ρόλο  του χρονομέτρη, σε μια σύγκριση όπου το ζητούμενο δεν είναι  η σύγκριση του χτες με το σήμερα, αλλά η καταγραφή της διαφορετικότητας των εποχών–

  «στις ίδιες πλατείες  ακούγοντα άλλα τραγούδια

Στους ίδιους δρόμους ακούγονται αντηχούν άλλα συνθήματα..»  

  σε μια φιλοσοφική παραδοχή  του  ρόλου του καταλύτη χρόνου στη ζωή. «Σέρνονται οι μνήμες στις λησμονιάς  στα καλντερίμια» ‘Άλλωστε λέει ο Γκαρσία Μαρκές «αυτό που έχει σημασία δεν είναι αυτό που συμβαίνει, αλλά το πώς το θυμάσαι ότι συνέβη»

   Κάπου σ` αυτή τη μνήμη βρίσκεται έκδηλος ο ποιητικός του εξπρεσιονισμός  

    Παρ(εληθ)όν

« Σιδερένια άλογα

Καλπάζοντας ξέφρενα

Συντρίβονται αύτανδρα  .  

Στα κράσπεδα της μνήμης

 

Βαθύτατα φιλοσοφημένος  ο ποιητής , αποκαλύπτει στους στίχους του την ποιητική του παιδεία, που δεν αρκείται στην καθιερωμένη στιχουργική επιφάνεια, ώστε να  εμπνέεται στην παρατήρηση μιας εικόνας - τη συγκίνηση μια τυχαίας στιγμής ή την ωραιοποίηση μιας κατάστασης, αλλά αναλύοντας τα συναισθήματά του  σε βάθος , τα  εξετάζει στο πλαίσιο των προσωπικών του πιστεύω πράγμα που εικάζω ότι οφείλεται στην πανεπιστημιακή διαδρομή, αλλά και στο γεγονός ότι θεωρεί την ποίηση όχι απλώς σαν ένα  τυχαίο συναισθηματικό πάρεργο, αλλά σαν μια  πλευρά της πνευματικής του προσωπικότητας. Αυτό φαίνεται καθαρά από τον τρόπο που προσεγγίζει το ποιητικό πεδίο, θητεύοντας τον ελεύθερο στίχο, χωρίς να θυσιάζει την εσωτερική αρμονία που διέπει την αισθητική των λέξεων στην ηχητική τους  σύζευξη,( αυτή η παρεξήγηση που υπάρχει σχετικά με τον ελεύθερο στίχο) διευκολύνοντας τη ροή του ποιητικού λόγου, από τον στοχασμό στην απόλαυση.

  Σε μια γενική θεώρηση θα έλεγα ότι ο Δημήτρης Βεργίδης, είναι ο κατ` εξοχήν ποιητής του εσωτερικού χώρου. Η ποιήσή του είναι καθαρά ανθρωποκεντρική , βιωματική   γι αυτό και νομίζω, ότι για να τον προσεγγίσεις χρειάζεται να έχεις μια προσωπική θεώρηση των πραγμάτων . Ίσως μάλιστα θα έλεγα, ότι ο στοχασμός του είναι μια παρότρυνση, για να  αυτοαναλυθείς.

   Ακόμη σε μια προσωπική μου θεώρηση της ποιητικής του

Δημήτρη Βεργίδη, πιστεύω ότι η συλλογή του «Εικόνες , λέξεις , σκέψεις» γραμμένη   σε πρώτο πρόσωπο,  με τη δύναμη της μνήμης και του χρόνου να κυριαρχούν στη διαμόρφωση του ποιητικού πεδίου και την ψυχοσύνθεση –κατά την προσωπική μου άποψη-του ποιητή συντελούν να γνωρίσεις  τον ποιητή πέρα από την επιστημονική του και τη φαινομενική του  προσωπικότητα στην ανθρώπινη του  διάσταση που είναι και η πιο ενδιαφέρουσα.  

Σταύρος Ιντζεγιάννης

Οκτώβρης 2021.