ΑΛΟΣ ΩΔΉ-ΤΣΕΛΙΚΑ

 

   ΑΛΟΣ  ΩΔΗ

  ΠΟΙΗΣΗ

  ΔΗΜΉΤΡΗ ΤΣΕΛΙΚΑ

                                      Εκδόσεις ΤΑΔΕ ΕΦΗ.Αθήνα

  50 ποιήματα βουτηγμένα άλλοτε στα γαλήνια  και άλλοτε στα ανταριασμένα νερά, στην απεραντοσύνη  της θάλασσας  ή ακουμπισμένα  στις δέστρες κάποιου λιμανιού απόμαχα με απομάχων ιστορίες .

  Όλη η συλλογή  κινείται στο τρίπτυχο θάλασσα, γυναίκα ,πατρίδα με τη νοσταλγία  του πολυταξιδεμένου ποντοπόρου ή του ξέμπαρκου της ζωής και του βιοπορισμού.

   Ομοιοκατάληκτος ο στίχος  με αυστηρή   προσήλωση στον ρυθμό , την αρμονία, τη μετρική  κι ακόμα με μια ιδιαίτερη πειθαρχία στους κανόνες της συνεργασίας  φωνηέντων και συμφώνων.

    Έντονα λυρικός ο στίχος  δικαιολογεί  τον τίτλο της  συλλογής (ωδή =λυρικό ποιητικό κείμενο ) αν και με  διαφορετικό χαρακτήρα  από τον αρχαίο κανόνα προσαρμοσμένο στις νεώτερες τάσεις της  νεοελληνικής  λογοτεχνίας , που ξεφεύγουν από την αρχική μορφή

με ολοκληρωμένες εικόνες και δίνουν ανάγλυφα την ιστορία του Έλληνα και της Ελλάδας που ζουν αξεδιάλυτα  ενωμένες  στη μοίρα αυτού του πολύπαθου τόπου του οποίου η ιστορία του δεμένη στα πατρογονικά του  γονίδια  τον εμπνέει – τον ερεθίζει- του δημιουργεί το χρέος να τη δοξολογήσει με κάθε τρόπο από το ιστορικό του χθες έως το ελπιδοφόρο του  αύριο :

 

 

  Αυτή η αναφορά στο παρελθόν με ένα φανερό ή κρυμμένο τρόπο υπάρχει σε πολλά του  ποιήματα απότοκος ίσως του θαλασσινού εαυτού του καθώς η νοσταλγία του ναυτικού είναι άρρηκτα δεμένη με αυτό που τον πηγαίνει εμπρός και ωστόσο τα κρατάει δεμένο με ό,τι αφήνει  πίσω

  «Στον τόπο αυτόν σαν φτάσεις /λογίσου σε θνητών τη γη  δεν είσαι/Ηρώων σώμα  και αίμα που πατείς….Τ` ακύμαντα νερά του  μη ταράξεις. Για λίγο στων αθάνατων το χώμα σκύψε/Την όψη στ` αγιασμένο νάμα νίψε/ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ να ξαναβαφτιστείς.  Μεσολόγγι –σελ 63) !

  Μερικά γνωστά σαν  θέματα λ.χ  « η  καπετάνισσα » η γυναίκα του ναυτικού –νιόπαντρη δυο , τρων ημερών- που αναλώνεται στην αναμονή του ξενιτεμένου-θαλασσοπνιγμένου άντρα της , τόσο οικεία  για την θαλασσοκρατούμενη  Ελλάδα που ωστόσο η ποιητική έμπνευση του  δημιουργού της δίνει νέα μορφή και ξαναζωντανεύει μέσα από τον στίχο τους καημούς και τον αγώνα μαζί και την αγωνία της ναυτικής  ζωής τόσο γνώριμης μια και τόσο διαφορετικής κάθε  φορά.    

 

  «Γυναίκα καπετάνισσα, για σε ποιος έχει γράψει/ Τραγούδι γι τη ρότα την πικρή ποιος έχει…

Ναύτης εγώ στα πέλαγα του χρόνου π` αρμενίζω/πάνω στο κύμα Παναγιά μητέρα –μητέρα σε θωρώ»

( Καπετάνισσα .σελ 8)

   .

    Εικονοπλάστης σε όλη τη διαδρομή των 50- ποιημάτων δεν μπορεί  να αποβάλλει τον δημιουργό που  η οπτική του  σαγηνεύεται  από την ομορφιά σε όποια της μορφή. Γυναίκα, τοπίο, έρωτας, μισεμός ή επάνοδος, τόπος, φύση και βέβαια  θάλασσα παντού και πάντα ή πατρίδα ένας έρωτας κι αυτή ! 

 

 «Μια θάλασσα , ανοιχτά γαλάζια μάτια /Μία ματόχαντρα  ψηλά για ουρανό / Λίγα μάρμαρα που τα `καναν κομμάτια /και το φως στο παρελθόν το μακρινό

 Στο χορό ένα κορμί σαν κυπαρίσσι / ένα κλάμα κι ένα  γέλιο στη χαρά / μια καμπάνα στου  βουνού το εξωκκλήσι / τρεις ψαρόβαρκες  νυφούλες στα νησιά

…..(Να Γιατί-σελ 62)   

 

   Κι ακόμη ένα λυρικό ξέσπασμα  που δημιουργεί μοναδικές εικόνες

«Των ματιών τα γαλάζια σου κύματα / τά`χει ποιος τυχερός ταξιδέψει /Των χειλών σου τα ρόδινα  ποιήματα / ποιών αγγέλων φωνές  έχουν κλέψει

/ Δυο κοράλλια απ` τις άλικες θάλασσες / του κορμιού ποιάς Θεάς έχεις κλέψει…..  /…Δε ρωτώ  ποια λιαχτίδα ποια μέλισσα / σ` έχει ανθίσει στον κόσμο επάνω…((επιθυμία-σελ 44)

 

  Κατά  κανόνα η ποίηση του Δημήτρη Τσελίκα έχει μια διηγηματική μορφή –πέρα από κάποια που μπορεί να θεωρηθούν ολοκληρωμένα διηγήματα. Ιστορίες ενός  θαλασσοδαρμένου Οδυσσέα και μια Πηνελόπης

Μερικά όπως « ο καπετάν Ζαφείρης» , Ο Αντώνης ο βαρκάρης» «Ο Παντελής» κ.α αποτελούν μικρές  ιστορίες  νησιώτικης ζωής, γραμμένες  σε ποιητική φόρμα με έντονο το συγκινησιακό στοιχείο που πραγματεύονται –τι άλλο;- τη ζωή του ναυτικού με τα το αξεδιάλυτο δέσιμο  γυναίκα –έρωτας ,θάλασσα στεριά  ή νιάτα- απόμαχη ζωή. Ανθρώπινες  καθημερινότητες  του δύσκολου βιοπορισμού και της στεριανής μοιραίας απόμαχης κατάληξης με τη νοσταλγία αναπόφευκτο σύντροφο .

  «Να `χα στο κύμα γεννηθεί και κύμα να`χα μείνει /…

 Τα μεσημέρια να` παιζα με τα κουπιά του ναύτη / που στην καλή του γύριζε από τα μακρινά /…μια κοπελιά αγκάλιαζα  γλυκά μεσ` στη γαλήνη  / να ξέπλενα από το κορμί  την άμμο την καυτή / να τη φιλάω στα κρυφά να με φιλά κι εκείνη / να γίνει Αγάπη η θάλασσα κι ο κόσμος  μια γιορτή ( Να ήμουν κύμα-σελ53)

   Ιστιοπλόος – απ` όσο γνωρίζω-έχοντας γευτεί την πικρόγλυκη αρμύρα της θάλασσας  «Εν πλω» κατά τον υπότιτλο της συλλογής συνθέτει  

Ενδιάμεσα παραβαίνοντας τη συνήθεια του πολύστιχου ποιητικού κειμένου δύο μικρά διαμαντάκια :

Μέριασε βράχε να διαβώ

ορμά το κύμα το βουβό

γίνεται αφρός κι εχάθη

κι ο γέρο γλάρος ο σοφός

«καθείς εφ` ω ετάχθη» (κύμα στον βράχο –σλ 28)

Κι ακόμη

Καράβι πολυτάξιδο το Σήμερα

Και συ λαθρεπιβάτης θες δε θες

Στην πλώρη του το Αύριο, μια χίμαιρα

στην πρύμνη του απόνερα  το Χθες( σελ-31) δικαιώνουν τη φιλοσοφική  διάθεση ενός σύγχρονου διανοητή.

 

σχολιαζοντας ποιηση Δ.Τσελίκα

 

    ΔΗΜΗΤΡΗ.Χ.ΤΣΕΛΙΚΑ

 

            ΥΔΩΡ ΚΑΙ ΓΗ

     ( μετρημένα κύματα)

               ΠΟΙΗΣΗ

       Οι δύο τελευταίες (μέχρι στιγμής εννοώ γιατί τα συρτάρια του από όσο ξέρω  είναι γεμάτα περιμένοντας την ώρα  που θα  εκδοθούν) συλλογές του Δημήτρη Τσελίκα «Αλός Ωδή» εκδοση Γεναρης   του 2021 και «Γαλάζιοι Δρόμοι» έκδοση του Σεπτέμβρη 2021 και τα δύο από την εκδοτική εταιρεία «τάδε έφη» είναι αρκετό ερέθισμα ώστε να σχολιαστούν δημόσια  στην αποψινή  φιλολογική συγκέντρωση.

   Το ιδιαίτερο είναι το γεγονός ότι εκδόθηκαν σε πολύ κοντινές  για  ποίηση χρονικά αποστάσεις  πράγμα που υπογραμμίζει την άποψη ότι είναι η μία συνέχεια του άλλου απλώς περιμένουν τη σειρά τους .  

   Ποιήματα βουτηγμένα άλλοτε στα γαλήνια  και άλλοτε στα ανταριασμένα νερά, στην απεραντοσύνη  της θάλασσας  ή ακουμπισμένα  στις δέστρες κάποιου λιμανιού απόμαχα με απομάχων ιστορίες .

 Ωστόσο θα ήθελα να αναφερθώ  ιδιαίτερα  στην τελευταία του ποιητική συλλογή  «Γαλαζιοι Δρόμοι» υπότιτλος -Μετρημένα κύματα- που ως προς τον τίτλο κυριολεκτεί  καθώς κινείται – όπως και η προηγούμενη «Αλός Ωδή»  στο τρίπτυχο θάλασσα, γυναίκα ,πατρίδα με τη νοσταλγία  του πολυταξιδεμένου ποντοπόρου ή του ξέμπαρκου της ζωής και του βιοπορισμού

   Αφηγηματική ποίηση στο μεγαλύτερο μέρος της η ποίησή του σε παραδοσιακό έμμετρο τετράστιχο με απόλυτη προσήλωση στο μέτρο και στο ρυθμό..Εντυπωσιάζει ο πλούτος του λεξιλογίου του ποιητή πράγμα που τον διευκολύνει να ομοιοκαταληκτεί  χωρίς να επαναλαμβάνεται αλλά και διευκολύνει με την επιλογή των λέξεων την άνετη ροή του ποιητικού λόγου

 

     Να εξηγήσω εδώ τι εννοώ να μην επαναλαμβάνεται .

    Ο ποιητής καταφέρνει και στις δύο συλλογές  με το δικό του ύφος, να  χειριστεί  τετριμμένα μοτίβα, όπως το  θέμα –του ναυτικού που φεύγει ή γυρίζει-θέμα πολυδοσμένο –πολυγραμμένο σε μια χώρα  ναυτική όπως η Ελλάδα που αποτελεί σχεδόν καθημερινότητα στα νησιά μας .Ένας κίνδυνος που ελλοχεύει  να μεταπέσει σε ρουτίνα αλλά και είναι ανεξάντλητο.  Το γεγονός ότι ο Τσελίκας καταφέρνει να περάσει από τις συμπληγάδες της θεματικής ρουτίνας και να  παρουσίαση τη δική του εργασία πρωτότυπη και εντελώς διαφορετική αποτελεί σίγουρα άθλο

  Κατά τον παραδοσιακό τρόπο το κάθε τετράστιχο διατηρεί μια κάποιαν  αυτοτέλεια αρθρωμένο  ωστόσο στον θεματικό άξονα ο οποίος και αποτελεί μιαν ολοκληρωμένη  ιστορία η οποία δίνεται συνήθως σε πέντε ή έξη τετράστιχα - συχνά και σε περισσότερα - τα οποία παίρνουν ποιητική υπόσταση  μιας λεπτομέρειας δίνοντας μιαν εικονογραφική πληρότητα –συχνά φωτογραφική-αντίθετη με την αφαιρετική ή και συμβολική  ποιητική γραφή των ημερών μας. Ο Δημήτρης Τσελίκας παραμένει  ατόφια παραδοσιακός τόσο στο ύφος όσο και στη φόρμα (Ρίμα-τετράστιχο-ρυθμός- αρχή, μέση, τέλος)

   Ακριβώς αυτή η εικονογραφία σηματοδοτεί τον άνθρωπο που έχει κάνει ναυτικός ή έχει  ζήσει με ναυτικούς και γνωρίζει άριστα τη ζωή του λιμανιού : Το καϊκι ή το πλοίο που φεύγει, τη γυναίκα που μένει να αποχαιρετά ,τη στιγμή του αποχωρισμού ή της επανόδου και την ορολογία της θαλασσινής ζωής . Σκαμπαβία – ρούμποι-σκάπουλος-βαρδιόλα κ.α

  Προσωπικά  τον ξέρω ιστιοπλόο ασυμβίβαστα εραστή της θάλασσας.  

  Υπάρχει μια σκηνή που εισχωρεί σε βάθος στην ψυχική διεργασία του ναυτικού ο οποίος γυρίζει μετά από χρόνια και διστάζει να μπει στο σπίτι του μήπως βρει –δικαιολογημένα-ένα καινούργιο σπιτικό ( Του γυρισμού η ώρα ) σελ 63

Ένα ψυχογράφημα που προσπαθεί την ανατομία της σκέψης του ναυτικού που ύστερα από χρόνια –Ένας καραβοτσακισμένος Οδυσσέας –γυρίζει με τη λαχτάρα να αγκαλιάσει τη γυναίκα του και την ύστατη ώρα

« Του γυρισμού του το ταξίδι,

Μακρύ. Στο χέρι το κλειδί.

Μονάχη τάχα θα σε δει;

Σκληρό της τύχης  το  παιχνίδι

τρέμει ν` ανέβει ή να φύγει;

κι αν έχεις άντρα η παιδί ;

   Ξεχωρίζουν κάποια λυρικά  λιγόστιχα ( για τα συνήθη πολύστιχα του Τσελίκα) όπου ο λυρισμός απογειώνεται και ξεφεύγοντας από την συνήθη θεματολογία, του χρεώνει ένα  θαυμαστικό από όποιον σχολιαστή

( Γαλήνη-Η τελευταία  αχτίδα-το βασίλεμα-  η στιγμή)

 Λ.χ Η Γαλήνη σελ 19

Άπλωσε τα` άσπρο σύννεφο  της Δύσης να στεγνώσει ,

η Ιρις φτεροσάνταλη στη σκάλα τ` ουρανού

Της μέρας κλείσαν οι κρουνοί .Έρωτες γύρω τόσοι

Του ήλιου τα` άτια χρύσωσαν το φως του εσπερινού

….

Η Αλκυόνη φ’ώλιασε  στου βράχου η σχισμάδα

Σ` ασπρη δαντέλα  η ξανθιά  ξάπλωσε αμμουδιά

Θυμίαμα  ανάπεμψε στο τζάκι η καμινάδα

Γυρνά  ο ξωμάχος  πλούσια και φέτος η σοδειά….

 

  Η συλλογή συμπληρώνεται από τα ιστορικά (θέμα  στο οποίο συχνά  θητεύει)  και τα οποία επεξεργάζεται ποιητικά

σε τετράστιχα με τρόπο που θυμίζει ποίηση  του 19^ου  αιώνα και τα  οποία μαζί και με τα απαραίτητα σατιρικά - που υπάρχουν καθώς φαίνεται στο dna του - δίνουν μια ολοκληρωμένη μορφή της θεματολογίας  που συναντάμε στην ποίηση του Δημήτρη Τσελίκα (θάλασσα , ιστορία, σάτιρα ).

  που αποτελούν στιγμές έμπνευσης για τον ποιητη ‘όπως λ.χ Το μπουρλότο στη σελ 62 που αναφέρεται στους θαλασσινούς ηρωισμούς όπως το μπουρλότο Που αναφέρεται στον Κανάρη-

 

 Πήρανε τα μεταλαβιά νωρίς τα παηκάρια

Ο Καπετάνιος στέριωσε στ  ` αλπουρο το σταυρό

Μεσάνυχτα κι αφέγγαρο λύσαν τα παλαμάρια

Τούτη η βραδιά  καρτερικά περίμεναν καιρό

 …

Του μπουρλοτιέρη  το δαυλί βάζει φωτία στο λούκι

Φιδίσια γλώσσα πύρινη η φλόγα αργοκυλά

Ειμ` ο Κανάρης Κωσταντής  βροντοφωνάζει Τούρκοι

 Βροχή τα βόλια  πέφτουνε στη βάρκα από ψηλά

 

 Πρωί – πρωί στη χάρη της  κερί στην εκκλησιά

Σταύρος Ιντζεγιαννης

  

 

 

 

 

 

ο Παπαφλέσας –η Μεσολογγίτισσα κ.α και που ξεχωρίζει η ΕΛΕΝΗ ( που αναφέρεται στην αγωνίστρια Ελένη Τσελίκα

 

Τον δρόμο στο βουνό ζητά η Ελένη

της λεύτερης κορφής  ανηφοριά

του ξένου τον ζυγό δεν υπομένει

η μπότα του εχθρού πολύ βαριά

……

το ύπουλο ξενόφερτο σαράκι

διχάζει σπίτια άλλη μια φορά

……

Κι αν έφυγε απ όλους ξεχασμένη

 Ο τόπος θ `χει πάντα μιαν Ελένη

 

Και θα το θεωρούσα παράλειψη να μην αναφέρω «Το στέκι του Αγάθωνα» που φωτογραφίζει θα ελεγα τη ζωή της απόμαχης θαλασσινής ζωής

     Στου ταρσανά τα` απόμερο στ`Αγάθου το κουτουκι     

     μαζεύονται οι εργένηδε της θάλασσας οι κουκοι

‘’’’’’’

    Ψαράδες μαουνιέρηδες  κι άλλοτε  καπετάνιοι

    φουντάρουνε στης μοναξιάς  το ίδιο το λιμάνι

……

Το στέκι του Αγάθωνα

 Ακαδημία Πλάτωνα

……

…Αν κάποτε ο δρόμος σας βγάλει στ` ακρογιάλι

 Μπείτε με τους μοναχικούς να πιείτε  ένα μπουκάλι

Θα σας κεράσουν βερεσέ με τη σειρά τους όλοι

 περσεύει το φιλότιμο  στο άδειο πορτοφόλι

 όλη η σοφία του ντουνιά σε μιας ταβέρνας τη γωνιά

 

Ακόμη να σημειώσω πως η συλλογή όπως και η προηγούμενη  συμπληρώνεται  από την απαραίτητη σάτιρα που υπάρχει καθώς φαίνεται στο DNτου

 

     λ.χ η «αλλη ματιά»

Κάβουρα  πας ανάποδα

Ο γλάρος τήνε κράζει

Κρυφογελάν στην πλάτη σου

και κανεις δε σε νιάζει

Γλάρε κι εσύ αν έβλεπες

 με μάτια καβουρίσια 

θα `λεγες όλοι παν στραβά 

κι εγώ βαδίζω ίσια

 

                  ή το ωραιότατο «Ο δικαστής»

Τα ψάρια δικαστή βαλαν τον γλάρο

Που μάλωσε η τσιπούρα με τον  σπάρο

      Ανοίγει τα βιβλία στη φωλιά του

      φορά με σωφρωσύνη τα  γυαλιά του

      τροχίζει το μυαλό το κοφτερό του

      και γράφει στο χαρτί με το φτερό του

Αλάργα απ το τραπέζι και την κλίνη

κανένας δικαστής  σοφά δεν κρίνει

 

   Σάτιρα που μέσα της κρίνει

  τον βαθειά φιλοσοφημένο ποιητή

    ο οποίος κάτω από την επιφάνεια της σάτιρας

     κρύβει την κριτική του για τη σύγχρονη πραγματικότητα.

 

Διαβάζοντας τον ποιητή Δημήτρη Τσελίκα νοιώθεις τον φιλοσοφημένο διανοητή και τον ιδιαίτερα  ευαίσθητο άνθρωπο που δεν αρκείται να ποιεί-να δημιουργεί-να προσφέρει –να καταθέτει κατά Καβάφη-αλλά να συμμετέχει  με την κρίση του με τον στίχο του δίνοντας νόημα στην ποίηση  ως μέσον για την τελείωση του ανθρώπου.

 

   Σταύρος Ιντζεγιαννης

   

 

 

Δ.Βεργιδη εικονες λεξεις .σκεψεις.

 

 

 

                                                    Μια προσπάθεια προσέγγισης από τον  

                                                    Σταύρο Ιντζεγιάννη

 

        ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΕΡΓΙΔΗ

      ( Εικόνες, λέξεις και σκέψεις)

  

     Ένας σύγχρονος ποιητής συχνά στις παρυφές ενός ποιητικού εξπρεσιονισμού σε μια  βιωματική ποίηση ο Δημήτρης Βεργίδης ,ποιεί στην πληρότητα του όρου, όπου ποιώ = δημιουργώ.

   Αυτή η ποίηση δεν είναι για τον καθένα – θα έγραφε ο Καβάφης.

   Χρειάζεσαι ποιητική παιδεία  ή συνεχή ανάγνωση- θα έλεγα ίσως μια γνωριμία -  για να μπορέσεις να συμπορευθείς συναισθηματικά μαζί του σ` αυτό το αδιάκοπο  πήγαιν` έλα από το χτες στο παρόν. Στην επιθυμία και την πραγμάτωση. Στην αναπόληση και στην παρατήρηση όπου τα συναισθήματα μεταγράφονται σε εικόνες με εφαλτήριο  τις λέξεις  και οι σκέψεις του αναλώνονται σε ένα  φιλοσοφικό στοχασμό που εξετάζει και αυτοεξετάζεται σε μια σε βάθος ενδοσκόπιση.

     Ο Βεργίδης ανήκει  στους ποιητές που διαβάζοντας προσπαθείς να συντονιστείς στον βηματισμό  τους, να εισχωρήσεις  στο βάθος του ψυχισμού τους, για να  οικειοποιηθείς την ενατένιση τους και να νοιώσεις αυτή τη μέθεξη που προσπαθεί ο  δημιουργός με το δημιούργημά του. Να νοιώσεις την έλξη που κάνει τον αναγνώστη να οικειοποιείται το ποίημα. Πιο σωστά να νοιώσεις  το δημιούργημα  σαν δημιούργημά σου. Να το ζήσεις .Γιατί αυτό ακριβώς είναι η επιτυχία του ποιητή δημιουργού.

  Σύντομος, κοφτός ο στίχος, εικονοποιεί  συναισθήματα και καταστάσεις .

 « Όταν θ` ακούς υπόκωφα  βουητά

Στου δρόμους με τις πίσσες και τα τσιμέντα.

όταν γροθιές κραυγές  φωτιές 

θα σκίζουν τον αέρα

Όταν ψυχές κορμιά και πέτρα

Θα γίνουν ένα

Τότε θα είμαι μαζί σου….  

…

  Η  χρονοθέτηση  διευκολύνει τον αναγνώστη να δει την ποιητική του πορεία από το 1978 (εννοώ τα δημοσιευμένα ή δημοσιοποιημένα ) μέχρι σήμερα,  όπου ο καταληκτικός  στίχος στο τελευταίο του ποίημα με τίτλο «Πράβι», υπογράφει όλη τη συλλογή. «Εικόνες , λέξεις , και σκέψεις η ζωή μας. Όμως θυμήσου οι λέξεις δεν γεννοβολάνε  χωρίς όνειρα και πάθη»

   Ακριβώς  σ` αυτούς τους στίχους, θεμελιώνεται η σκέψη του ποιητή , πάνω σε εικόνες –λέξεις- όνειρα με τον καταληκτικό στίχο  να παίζει τον ρόλο,  άλλοτε του κριτή κι άλλοτε του απολογητή σε μια ενώπιος – ενωπίω εξομολόγηση.

   «  Βουλιάξαμε στη διαλεκτική της ευκολίας

    Υποκλιθήκαμε στην αριθμητική της εξουσίας

    Σκοντάψαμε στον ορθολογισμό  της ρητορείας

…….  Εμείς  που κάποτε ονειρευτήκαμε  το πέλαγος» !

    Και η παραδοχή στο αριθ 15 «Επιβίωσα, αλλά δεν είμαι ο ίδιος» που δείχνει την επιρροή των εξωτερικών  συνθηκών και την αντοχή της πνευματικότητας  του ανθρώπου να τις αντιπαρέρχεται με τίμημα τη διαμόρφωση  της προσωπικότητάς του  

«Πειθάρχησα στην αόρατη  απειλή,

άντεξα τη μέγγενη των λέξεων,

την αποτρόπαια θλίψη των εικόνων

διέφυγα  από δυσπρόσιτους ατραπούς

διέσχισα πολυσύχναστα ναρκοπέδια….

αλλά δεν είμαι ο ίδιος!!!

 

Η παρουσία του alter ego, πανταχού παρούσα, αναπολεί ,στοχάζεται

  « Γιατί λες  άραγε

 Σπασμένες  αχτίδες πληγωμένες ,

  σφαδάζουν σε βρώμικα πεζοδρόμια;

Πως θες λοιπόν να δω στα μάτια σου

φόβων ανταύγειες  σ` απόκρυφα μέρη

….

  Ανάμεσα στα άλλα ένα διαμαντάκι Το «Σιγή ασυρμάτου» χαρακτηρίζει τον ποιητή που ψάχνει και ψάχνεται να βρει το  βαθύτερο νόημα της ύπαρξης, σε μια θα έλεγα υπαρξιακή αναζήτηση

«  Έντρομες πέτρινες λέξεις

Αστόχαστες  μαύρες κηλίδες

κλωσούν την πίκρα τους .

Στην άλαλη μοναξιά των κύκνων

Αναζητώντας  ματαίως το νόημά τους»

 

   Και αποκαλύπτει μια κρυμμένη τρυφερότητα κι ένα ρομαντισμό που αιφνιδιάζει ευχάριστα τον αναγνώστη με την

de profoundis ομολογία του

« Βαστάω ακόμα τις μνήμες.

Τότε που οι νύχτες

Σου έγνεφαν πονηρά.

Τότε που ξημέρωνε…» ‘Αλγος -Νο 7.

 

  Οι λέξεις κυριαρχούν στην νεότερη ποίησή του, όπου « βιδώνω  τις λέξεις  στο χαρτί

Λέξεις περίτεχνες καλοχτενισμένες…»

Κι αλλού σε αντιδιαστολή,  όπου το παρόν φαίνεται να αποσπά τη σκέψη του «Αυτές οι λέξεις μυρίζουν σαπίλα , τις κόβω προσεκτικά με το ψαλίδι να μη βρωμίζουν το νόημα που σιγοκαίει στο μαγκάλι της μνήμης. «αριθ.12»  και αλλού ..

«Οι λέξεις που αγαπήσαμε συνάδελφε

Κουράστηκαν κι αυτές .

Όπως  κι εμείς.

Άλλαξαν χρώμα και γεύση

Τις γδύσανε από το νόημά τους.

Τις πουλήσανε οι ρήτορες

Στις αγορές του κόσμου

Φτηνές πόρνες τις καταντήσανε.

   Αλλά

   «χωρίς το φόντο της σιωπής, ποιο είναι το νόημα της κραυγής» καταλήγει, θυμίζοντας σε παράφραση την παρατήρηση του Δαλάι Λάμα  «  Αν δεν υπήρχε η νύχτα πως θα απολαμβάναμε την ομορφιά τη; ημέρας ;»

 

   Η μνήμη που συχνά κυριαρχεί στην ποιητική του, παίζει τον ρόλο  του χρονομέτρη, σε μια σύγκριση όπου το ζητούμενο δεν είναι  η σύγκριση του χτες με το σήμερα, αλλά η καταγραφή της διαφορετικότητας των εποχών–

  «στις ίδιες πλατείες  ακούγοντα άλλα τραγούδια

Στους ίδιους δρόμους ακούγονται αντηχούν άλλα συνθήματα..»  

  σε μια φιλοσοφική παραδοχή  του  ρόλου του καταλύτη χρόνου στη ζωή. «Σέρνονται οι μνήμες στις λησμονιάς  στα καλντερίμια» ‘Άλλωστε λέει ο Γκαρσία Μαρκές «αυτό που έχει σημασία δεν είναι αυτό που συμβαίνει, αλλά το πώς το θυμάσαι ότι συνέβη»

   Κάπου σ` αυτή τη μνήμη βρίσκεται έκδηλος ο ποιητικός του εξπρεσιονισμός  

    Παρ(εληθ)όν

« Σιδερένια άλογα

Καλπάζοντας ξέφρενα

Συντρίβονται αύτανδρα  .  

Στα κράσπεδα της μνήμης

 

Βαθύτατα φιλοσοφημένος  ο ποιητής , αποκαλύπτει στους στίχους του την ποιητική του παιδεία, που δεν αρκείται στην καθιερωμένη στιχουργική επιφάνεια, ώστε να  εμπνέεται στην παρατήρηση μιας εικόνας - τη συγκίνηση μια τυχαίας στιγμής ή την ωραιοποίηση μιας κατάστασης, αλλά αναλύοντας τα συναισθήματά του  σε βάθος , τα  εξετάζει στο πλαίσιο των προσωπικών του πιστεύω πράγμα που εικάζω ότι οφείλεται στην πανεπιστημιακή διαδρομή, αλλά και στο γεγονός ότι θεωρεί την ποίηση όχι απλώς σαν ένα  τυχαίο συναισθηματικό πάρεργο, αλλά σαν μια  πλευρά της πνευματικής του προσωπικότητας. Αυτό φαίνεται καθαρά από τον τρόπο που προσεγγίζει το ποιητικό πεδίο, θητεύοντας τον ελεύθερο στίχο, χωρίς να θυσιάζει την εσωτερική αρμονία που διέπει την αισθητική των λέξεων στην ηχητική τους  σύζευξη,( αυτή η παρεξήγηση που υπάρχει σχετικά με τον ελεύθερο στίχο) διευκολύνοντας τη ροή του ποιητικού λόγου, από τον στοχασμό στην απόλαυση.

  Σε μια γενική θεώρηση θα έλεγα ότι ο Δημήτρης Βεργίδης, είναι ο κατ` εξοχήν ποιητής του εσωτερικού χώρου. Η ποιήσή του είναι καθαρά ανθρωποκεντρική , βιωματική   γι αυτό και νομίζω, ότι για να τον προσεγγίσεις χρειάζεται να έχεις μια προσωπική θεώρηση των πραγμάτων . Ίσως μάλιστα θα έλεγα, ότι ο στοχασμός του είναι μια παρότρυνση, για να  αυτοαναλυθείς.

   Ακόμη σε μια προσωπική μου θεώρηση της ποιητικής του

Δημήτρη Βεργίδη, πιστεύω ότι η συλλογή του «Εικόνες , λέξεις , σκέψεις» γραμμένη   σε πρώτο πρόσωπο,  με τη δύναμη της μνήμης και του χρόνου να κυριαρχούν στη διαμόρφωση του ποιητικού πεδίου και την ψυχοσύνθεση –κατά την προσωπική μου άποψη-του ποιητή συντελούν να γνωρίσεις  τον ποιητή πέρα από την επιστημονική του και τη φαινομενική του  προσωπικότητα στην ανθρώπινη του  διάσταση που είναι και η πιο ενδιαφέρουσα.  

Σταύρος Ιντζεγιάννης

Οκτώβρης 2021.