Σταύρος
Ιντζεγιάννης
2 άρθρα του ομότιμου καθηγητή του
πανεπιστημίου Πατρών επ` ευκαιρία των 200 χρόνων από την εθνεγερσία
1-
Ένα
άρθρο του ομότιμου καθηγητού κ.
Σήφη Μπουζάκη στην Πελοπόννησο το
Σάββατο 27 Μαρτίου ε.ε άνοιξε ένα θέμα για συζήτηση. Μύθος ή ιστορία- η εικαστική
απεικόνιση ενός έργου ή το πραγματικό
συμβάν;
Η όλη
προβληματική προβάλλεται – συμμετοχή στην επέτειο των 200 χρόνων της
παλιγγενεσίας- επικεντρωμένη στον γνωστό –και τόσο θαυμάσιο πίνακα του Γύζη «
Το κρυφό σχολειό»
Υπήρξε το κρυφό σχολειό ή είναι
απλώς ένας ωραιοποιημένος μύθος των χρόνων της σκλαβιάς ; Ο κ καθηγητής – εξ αντικειμένου
αρμόδιος καθ` ο διδάσκων επιστήμη της
εκπαίδευσης –συγκριτική παιδαγωγική - καθορίζει τα όρια – τα κατ` εμέ δυσδιάκριτα όρια -
μεταξύ μύθου και ιστορίας- και σε μία προέκταση
προβληματισμού του αναγνώστη πόσο υπήρξε χρήσιμη- ή είναι-η συμβολή της εικαστικής απεικόνισης ενός πεζού γεγονότος.
Υπήρξε το κρυφό σχολειό;
Υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση ανάμεσα
στις διάφορες γενιές .Οι νεώτεροι μαθαίνουν την ιστορία μέσα από τα πραγματικά συμβάντα. Εμείς οι παλαιοί τη μάθαμε μέσα από
τους μύθους. Αυτό είναι μια πρώτη διάκριση μεταξύ του κ. Καθηγητού ο οποίος
είναι και νέος και βλέπει την ιστορία κάτω από το φακό της επιστήμης και
του σχολιαστή που είναι και
φορτωμένος με χρόνια αλλά και
έχει μεγαλώσει στην εποχή ενός κάποιου ρομαντισμού .
Απέξω μαυροφόρα απελπισιά /πικρής
σκλαβιάς χειροπιαστό σκοτάδι/ και μέσα στη
θολόχτιστη εκκλησιά την εκκλησιά που παίρνει κάθε βράδυ την όψη του σχολειού το
φοβισμένο φως του καντηλιού/ τρεμάμενο τα ονείρατα αναδεύει/ και γύρω τα
σκλαβόπουλα μαζεύει…» Ι Πολέμης
Ο κ. Μπουζάκης ορθώς διακρίνει την εκπαίδευση
στην αστική κοινωνία όπου υπάρχει κάποια ελευθερία –υπάρχει ή τάχα οριοθετείται
από κόκκινες γραμμές ;-και στην ελευθερία στην αγροτική κοινωνία όπου
κανοναρχεί τα πάντα ο Αγάς με τον βούρδουλα ή- γιατί όχι ;-και τα συμφέροντα του κοτζαμπάση.
Στην πρώτη περίπτωση ο κ. καθηγητής καθορίζει το είδος της παιδείας –επιρροή από
τον νεοελληνικό διαφωτισμό. Κοραής-Ρ Φεραίος , έμποροι κ.α-ενώ στη
δεύτερη κηδεμονεύει την όποια
παιδεία η εκκλησιαστική –θεολογική κατεύθυνση
που ορθώς ο συγγραφέας του άρθρου
δέχεται ότι δικαιώνει τον ωραιοποιημένο -γνωστό πίνακα του Γύζη.
Ωστόσο η ουσία του άρθρου - μελετήματος του
κυρίου Σήφη Μπουζάκη υπάρχει στο βάθος
ενός προβληματισμού που μοιραία βρίσκεται ενώπιον του –διαχρονικά
ίσως-σκεπτόμενου αναγνώστη.
Πόσο ό μύθος συμβάλλει στη δημιουργία μιας
εθνικής συνείδησης η οποία μεταβάλλει τον μύθο σε πραγματικότητα, χρήσιμη για τον πολύ λαό , που δεν έχει την
ιδιαίτερη παιδεία –εννοώ την ικανότητα να διαχωρίζει τα όρια που διακρίνουν το
αναγκαίο από το περιττό;
Πιο απλά : Χρειαζόμαστε τον μύθο ως
πρώτη προσέγγιση που θα οδηγήσει την εθνική μας πορεία πριν οι
μελετητές και οι ιστορικοί ανατάμουν τα γεγονότα και αποκαλύψουν τα αίτια;
Και τι τάχα θα είχε να ωφεληθεί ο Κώστα
Σούκας που πολέμησε το `40 στην πρώτη γραμμή αν
επιχειρούσα να τον πείσω ότι δεν
ήταν ο πατέρας του – νεκρός από χρόνια- που κράτησε τον χέρι του Ιταλού που ήταν έτοιμος να τον
ξεκοιλιάσει και όχι ο διμοιρίτης που όρμησε και τον γλίτωσε;
Χρειαζόμαστε τον μύθο αυτόν που έχει εγκαταστήσει στο
υποσυνείδητό μας το κρυφό σχολείο του Γύζη; Να ένα θέμα για συζήτηση.
Σταύρος
Ιντζεγιάννης
Πάτρα
30 Μαρτίου Δεύτερο έτος από κορωνοϊού !!!
2- ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤ ΑΡΜΑΤΑ
Άρθρο του Ομότιμου Καθηγητή του
Πανεπιστημίου Πατρών κ Σήφη Μπουζάκη –
Εφημ. Πελποννησος 2 -4-2021
Με ένα ιδιαιτέρως ενδιαφέρον άρθρο του στην «Πελοποννησο» της
2ας Απριλίου, ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών κ Σήφης
Μπουζάκης , συνεχίζει και υπογράφει τη συμμετοχή του στον εορτασμό των 200
χρόνων της παλιγγενεσίας μας. Εξ αντικειμένου γνώστης των θεμάτων της
εκπαίδευσης- θα έλεγα καθ` ύλην
αρμόδιος- παρουσιάζει την εκπαιδευτική
μας κατάσταση στα χρόνια της δουλείας, μέχρι και τα πρώτα –έως και τη δολοφονία
του Καποδίστρια- χρόνια.
Το
ιδιαίτερο ενδιαφέρον, συνίσταται στο ότι το διάστημα αυτό, αποτελεί εν πολλοίς παρθένο από απόψεως
ευρύτερης κοινοποίησης πεδίο, περιορισμένο στους ιστορικούς μελετητές. Δεν
ξέρω εάν διδάσκεται στα γυμνάσια ή στα
λύκειά μας η περίοδος αυτή , η οποία
αποτελεί τον προθάλαμο –ούτως ειπείν-της μετέπειτα εισαγωγής μας στη νεώτερη μορφή
της εκπαίδευσης ,της εδραζομένης , σ` αυτό που χαρακτηρίστηκε ως
νεοελληνικός διαφωτισμός .Δηλονότι της απαλλαγμένης
από την κατά κάποιο τρόπο κηδεμονία της από το Πατριαρχείο, που αποτελούσε και
την τότε εθναρχία του υποδούλου έθνους.
Όπως σημειώνει ό συγγραφεύς – μελετητής , η περίοδος των ευεργετών (ιερωμένων-εμπόρων αλλά και λογίων , διδασκάλων) συνδέεται με την προσπάθεια να διασωθεί η
γλώσσα και μέσω αυτής η εθνότητά μας ( θρησκεία – παραδόσεις - ιστορία)
πρωτοστατούντος του Πατριαρχείου , το
οποίο κανοναρχεί την προσπάθεια. (Πατριαρχική σχολή, Πατμιάδα σχολή ,Ευαγγελική
σχολή Σμύρνης, Αθωνιάδα κ.α) και κατά την οποία αναδείχτηκαν μεγάλες μορφές,
όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης Ιώσηππος Μοισιόδαξ. Τερεζούλης κ.α.
Η οριοθέτηση της στροφής
προς τον Διαφωτισμό ( Κοραής ,Ρήγα Φεραίος Νεόφυτος Βάμβας και λοιποί)
είναι ακριβώς αυτό, που χαρακτηρίζει την αξία της μελέτης του κ Μπουζάκη, όπου
υπογραμμίζεται η διαφωνία , που στοίχισε τη σύγκρουση Πατριαρχείου –Διαφωτισμού και
περιόρισε ή πρόσθεσε -άλλαξε ορισμένα μαθήματα.
Δυστυχώς η δολοφονία του Καποδίστρια , μας στέρησε
τον οραματιστή ενός σύγχρονου - για την
εποχή του-εκπαιδευτικού συστήματος όπως πρόβλεπε το Σύνταγμα της Τροιζήνας 1827.
Είναι
ευχής έργον το ότι ο καθηγητής κ. Σήφης Μπουζάκης μαζί με άλλους ομότιτλους,
ανασύρουν ολίγον κατ` ολίγον τον πέπλο που σκεπάζει πνευματικές περιόδους ,από τις οποίες αναγεννήθηκε και προσαρμόστηκε
η νεώτερη συγκροτημένη εκπαίδευσή μας και διασώθηκε η πορεία της ελληνικής
γλώσσας. Το γεγονός της επιρροής του
εκπαιδευτικού μας συστήματος , από τα
χρόνια της Βαυαροκρατίας και εδώ , που
υπογραμμίζει ο συγγραφέας του άρθρου, αποτελεί ασφαλώς πεδίο επιστημόνων
μελετητών όπως ο κ. καθηγητής και που
δεν εξαντλείται σε ένα άρθρο εφημερίδος. Είναι ευχής
έργο όμως ότι τα 200 χρόνια από την παλιγγενεσία αποτελούν μια
θαυμάσια ευκαιρία ,
για
να γνωρίσουμε –ο πολύς λαός- άγνωστες ιστορικές πτυχές της πνευματικής μας ζωής
και να ευχηθούμε αυτή η συμβολή στον
εορτασμό , να συνεχιστεί από τον καθηγητή κ Σήφη Μπουζάκη και άλλους
μελετητές. Τι πιο ωραία και γόνιμη συμμετοχή στον εορτασμό της εθνεγερσίας. ;
Συαρός
Ιντζεγιαννης
